Onderzoek
Het Rijksmuseum heeft een bijzondere en veelzijdige collectie. Om die collectie ook voor volgende generaties zichtbaar en relevant te houden, zijn onderzoek, conservering en restauratie van groot belang.
Binnen de internationaal toonaangevende afdeling Conservation & Science werken onze experts aan de conservering, restauratie en wetenschappelijke analyse van kunstwerken, vaak met behulp van de nieuwste technieken en inzichten. Als kenniscentrum op dit gebied, maar ook op het gebied van kunst en geschiedenis, voelt het Rijksmuseum de sterke verantwoordelijkheid om nieuwe generaties conservatoren, restauratoren en wetenschappers op te leiden. Daarbij maken we gebruik van de collectie en de expertise in huis.
Samenwerking, onderzoek op verschillende locaties binnen en buiten het museum, presentaties en publicaties dragen bij aan internationale kennisdeling en talentontwikkeling binnen de verschillende onderzoeksvelden; van het verleden tot het behoud voor de toekomst.
Fellowships
Het Fellowshipprogramma ondersteunt wetenschappelijk onderzoek en draagt bij aan het academisch discours en een breed, internationaal kennisnetwerk. Het programma stelt getalenteerde kandidaten uit de hele wereld in staat om een deel van hun onderzoek bij het Rijksmuseum uit te voeren, met toegang tot de expertise, de collecties, de bibliotheek en de restauratieateliers. De fellowships zorgen voor kennisbevordering en uitwisseling tussen de fellows onderling, met andere wetenschappers en het brede museumpubliek.
Het Mellon Fellowship biedt plek aan academici die zich bezighouden met objectgericht kunst- en cultuurhistorisch onderzoek waarbij Nederland centraal staat als kruispunt van internationale kunst, kunstenaars, kunstenaarsideeën en –materialen. Jonge wetenschappers van verschillende achtergronden worden daarbinnen uitgenodigd om een breed scala aan onderwerpen te behandelen, zoals kunstenaarsmigratie van en naar Nederland, handel in materialen, gedeeld cultureel erfgoed of de werking van interculturele netwerken.
JAPANSE PRENTEN BETER BEKEKEN
Binnen de afdeling Conservation & Science wordt met state-of-the-art technieken voorlopend onderzoek gedaan naar restauratie en conservering van onze verschillende collecties. In de ateliers voor foto en papier wordt sinds 2024 gewerkt aan het project Japanse prenten beter bekeken (2024-2028), waarin het gebruik van kleurstoffen en pigmenten in de omvangrijke verzameling van zo’n 5000 Japanse houtsneden multidisciplinair wordt onderzocht. Met steun van Metamorfoze, het Nationaal Programma voor het behoud van papieren erfgoed (Koninklijke Bibliotheek), wordt in dit onderzoek bepaald wat de staat van de prenten is en hoe we de collectie voor de toekomst zo goed mogelijk kunnen bewaren en tentoonstellen.
OPERATIE NACHTWACHT
In 2019 startte Operatie Nachtwacht, het grootste en meest innovatieve onderzoeks- en restauratieproject ooit uitgevoerd op Rembrandts meesterwerk De Nachtwacht. Het project combineert baanbrekende technologieën en kunsthistorische kennis om het schilderij millimeter voor millimeter te analyseren en de geheimen van zijn pigmenten, compositie en conservering te onthullen. Voor het oog van het publiek wordt dit iconische kunstwerk in een glazen restauratiekamer nauwgezet voorbereid om zijn pracht te behouden voor toekomstige generaties. Onder meer de PACCAR Foundation, American Express Foundation, Stichting Zabawas en Stichting Thurkowfonds droegen bij aan de onderzoeksfase van het project, met bijdragen voor zowel bijzondere onderzoeksapparatuur als talentontwikkeling. In 2024 is de daadwerkelijke behandeling van het schilderij van start gegaan.