Japanse prenten beter bekeken

Over het project

De collectie Japanse prenten van het Rijksmuseum is sinds het begin van de 20e eeuw uitgegroeid tot een verzameling met ruim 5000 Japanse prenten, albums en geïllustreerde boeken. De collectie bevat belangrijke werken van beroemde kunstenaars als Utamaro, Hokusai en Hiroshige uit de Edo periode. In 2022 ontving het Rijksmuseum een schenking van liefst 1100 Japanse prenten uit de 20e eeuw, waarmee de collectie is uitgegroeid tot één van de belangrijkste in Europa. Bij de verwerving en het tentoonstellen van Japanse prenten stellen wij onszelf telkens de vraag; Waar kijken wij naar? Zien wij hier de originele kleuren of zijn deze prenten in de loop der tijd verbleekt of van kleur veranderd? Hoe zijn kleurverschillen tussen verschillende afdrukken van dezelfde prent te verklaren? Hebben we hier te maken met verbleking, met verschillende edities, latere inkleuringen of overschilderingen? Omdat we de verschillen in kleuren niet goed weten te duiden is het op dit moment ook niet duidelijk wat de invloed van tentoonstellingsduur, blootstelling aan licht, en de wijze van bewaren hierop is.

Doel van het project

In dit onderzoek willen we analyseren met welke kleurenstoffen en pigmenten de Japanse houtsneden uit de collectie van het Rijksmuseum zijn gedrukt. We onderzoeken ook wat de staat van de prenten is: Zijn de kleuren verbleekt of zien ze er nog zo uit als toen ze net gedrukt werden? En: Als ze verbleekt zijn, hoe zagen deze prenten er dan oorspronkelijk uit? Ook willen we graag weten hoe we deze prenten zo veilig mogelijk kunnen tentoonstellen.

In de eerste fase van het onderzoek houden we ons bezig met de prenten die zijn gemaakt in de Edo periode (1603-1868). In een volgende fase hopen we ook prenten uit de Meiji periode (1868-1912) en de prenten uit de rest van de 20e eeuw te onderzoeken.

Partners en sponsoren

Dit onderzoek wordt mede mogelijk gemaakt dankzij ondersteuning van Metamorfoze, het Nationaal Programma voor het behoud van het papieren erfgoed. Ontdek de kleuren van Japanse houtsneden.

Bij dit onderzoek wordt samengewerkt met de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed (RCE), de Universiteit van Amsterdam, het Boston Museum of Fine Arts, de Koninklijke Musea voor Kunst en Geschiedenis in Brussel en het Museum voor Volkenkunde in Leiden.