Rijksmuseum verwerft monumentale ebbenhouten pronkkast ingelegd met parelmoer
Meesterwerk van Herman Doomer is een hoogtepunt van de 17e-eeuwse meubelkunst
Publicatiedatum: 24 november 2022 - 07:30
Op de Eregalerij van het Rijksmuseum is vanaf morgen een nieuw verworven pronkkast van de belangrijkste Nederlandse meubelmaker uit de zeventiende eeuw te zien. Het meubel, gemaakt van ebbenhout en ingelegd met parelmoer, is in 1632 vervaardigd door Herman Doomer en bevond zich eeuwenlang in privébezit. Het is vermoedelijk zijn eerste meesterwerk en de enige kast van Doomer die kan worden gedateerd. Het meubel wordt getoond samen met een andere pronkkast van Doomer, die al sinds 1975 in de collectie van het Rijksmuseum is. Beide kasten zijn tot en met 14 maart te zien op de Eregalerij van het Rijksmuseum.
Aankoop met steun van de VriendenLoterij, mevrouw A.C. den Drijver en een particuliere schenker via het Rijksmuseum Fonds
Dit prachtige 17de-eeuwse ebbenhouten meubel laat zien hoe vooruitstrevend Herman Doomer was. Deze kast is een monument van Doomers kunnen. We zijn de deelnemers van de Vriendenloterij en begunstigers zeer dankbaar voor het mogelijk maken van deze verwerving.
Taco Dibbits, hoofddirecteur Rijksmuseum
Herman Doomer
Herman Doomer (ca. 1595-1650) was de belangrijkste meubelmaker van ons land in de 17de eeuw. Hij werd geboren in het Duitse Anrath en vestigde zich in 1613 in Amsterdam. Doomer introduceerde nieuwe stijlen in de meubelkunst en ontwikkelde nieuwe technieken. De twee pronkmeubelen in de collectie van het Rijksmuseum zijn daar exceptionele voorbeelden van.
Rembrandt
Het is bekend dat Rembrandt het werk van Doomer bewonderde, die net als hij de kunst in Amsterdam op een hoger niveau bracht. In 1640 schilderde Rembrandt portretten van Herman Doomer en zijn vrouw Baertje Martens. Die bevinden zich tegenwoordig in het Metropolitan Museum of Art in New York en De Hermitage in Sint Petersburg.
Barokke vernieuwing
De nieuw verworven kast laat zien hoe Doomer op zoek was naar een nieuwe stijl. Het onderste deel is nog vrij traditioneel maar in het bovengedeelte introduceert de meubelmaker beweging en barokke vernieuwing, zoals waaiervormen en gedraaide zuilen. De kast is ingelegd in kostbaar ebbenhout en stralend parelmoer. Ook dat was geheel nieuw in Amsterdam. De andere kast in het Rijksmuseum is enige jaren later gemaakt: daar is de barok geheel doorgedrongen en introduceert Doomer kwabelementen.
Rijk versierd
De binnenkant van de kast uit 1632 is rijk versierd. Hier zijn vijf paarlemoeren plaquettes ingelegd. Deze zijn gesigneerd door een andere bekende Amsterdamse kunstenaar: de parelmoerwerker Jean Bellequin.
Restauratie
Na de verwerving hebben de restauratoren meubelkunst van het Rijkmuseum de kast uitvoerig gerestaureerd. Waar nodig is het parelmoer gereconstrueerd en is het ebbenhouten fineer losgemaakt en opnieuw opgeplakt. Basis hiervoor vormde het onderzoek naar de manier waarop Doomer de kast moet hebben gemaakt.
Toelichting op zaal
Gedurende de presentatie in de Eregalerij zullen de meubelrestauratoren van het Rijksmuseum elke eerste donderdag van de maand om 16.00 uur het restauratieproces toelichten en de binnenkant van de kast tonen (1 december, 5 januari, 2 februari en 2 maart).
Onmisbare steun
Het Rijksmuseum is dankbaar voor alle vormen van steun die het ontvangt. Subsidie van de overheid, bijdragen van het bedrijfsleven en fondsen, schenkingen, nalatenschappen en Vrienden zijn essentieel voor het Rijksmuseum.
