Klankbeeld van het natuuronderzoek
Geluid, wetenschap en Nederlandse koloniale kunst in de achttiende eeuw
Dit project biedt een vernieuwende kijk op de rol van geluid en muziek in het Nederlandse natuurwetenschappelijk onderzoek, door middel van een op geluid gebaseerde analyse van muzikale, tekstuele en visuele archieven uit de 18e eeuw.
Over het project
Beelden spreken meer dan één zintuig aan en kunnen de auditieve waarneming van de kijker op verschillende manieren stimuleren: geluid kan visueel worden gesuggereerd door gebaren, open monden en muziekinstrumenten of -notatie. Dit project onderzoekt de relatie tussen geluid en beeld in de context van de Nederlandse natuurwetenschappen van de 18e eeuw.
Hoe gingen Nederlandse natuurwetenschappers in hun werk om met geluid? Op welke manieren werden de geluiden van dieren en de natuur gebruikt om uitspraken te doen over inheemse gemeenschappen? Hoe kunnen we een ‘koloniale manier van luisteren’ typeren?
Doel van het project
Dit project neemt geluid als uitgangspunt en pleit voor aandachtig luisteren – aan de hand van visuele sporen – naar geluiden die gemarginaliseerd werden of over het hoofd gezien. Tegelijkertijd wordt ook de confrontatie aangegaan met het geweld dat verweven is met de productie van koloniale afbeeldingen.
Het doel van dit project is om de sonische dimensies van natuurhistorische archieven in het Rijksmuseum te laten zien, waaronder het materiaal van de Nederlandse legerofficier Robert Jacob Gordon en predikant Jan Brandes. Het biedt ook meer inzicht in hoe verschillende vroegmoderne actoren de geluiden om hen heen interpreteerden in de context van het Nederlandse kolonialisme.
Gerelateerde publicaties
Jan Brandes, Album van Jan Brandes, deel 1. NG-1985-1 (https://id.rijksmuseum.nl/200414391).
Jan Brandes, Album van Jan Brandes, deel 2. NG-1985-2 (https://id.rijksmuseum.nl/200414392).
Robert Jacob Gordon, The Gordon African Collection: Birds. RP-T-1914-17C (https://id.rijksmuseum.nl/200672580).
Staff
Leendert van der Miesen
leendert.van.der.miesen@rijksmuseum.nl
Johan Huizinga Fellow
Maria Holtrop
m.holtrop@rijksmuseum.nl
Curator geschiedenis
Eveline Sint Nicholaas
e.sintnicolaas@rijksmuseum.nl
Senior curator geschiedenis
Partners en Sponsors
Johan Huizinga Fonds