Rijksmuseum verwerft zestiende-eeuwse tekening van Pieter Coecke van Aelst
Publicatiedatum: 24 april 2023 - 09:12
Het Rijksmuseum heeft een tekening van de Vlaamse kunstenaar Pieter Coecke van Aelst (1502-1550) toegevoegd aan de collectie. De tekening met de oudtestamentische voorstelling van het Huwelijk van Tobias en Sara is gemaakt rond 1540-45 en betreft een zeldzame eerste compositieschets in het oeuvre van de kunstenaar. Bovendien is dit het enige ontwerp voor een wandtapijt uit de laatste fase van zijn carrière. De tekening bevond zich sinds 1964 in de collectie van het Rijksmuseum en werd onlangs na advies van de restitutiecommissie teruggegeven aan de erven van de Joodse privéverzamelaar Dr. Arthur Feldmann. Het Rijksmuseum vindt het belangrijk dat met de restitutie recht wordt gedaan aan zijn nabestaanden. Zij hebben de tekening nu verkocht aan het Rijksmuseum.
Wij doen dit ter nagedachtenis aan onze grootvader, Dr. Arthur Feldmann en dragen de restitutie en verkoop op aan de groep van honderdtweeënzestig Nederlandse Christenen die Rechtvaardige onder de Volkeren zijn en wiens namen zijn geregistreerd bij Yad Vashem in Jeruzalem. Deze groep moedige Nederlandse vrouwen en mannen riskeerden hun eigen leven om te voorkomen dat Joodse medeburgers in Auschwitz terecht zouden komen. Dit was een lichtstraal in een extreem donkere, maan- en sterrenloze hemel. Hiervoor zijn wij hen zeer dankbaar.
Erven Feldmann
Arthur Feldmann
Deze tekening maakte deel uit van de collectie van de Joodse privéverzamelaar Arthur Feldmann (1877-1941) uit Brno. Op de dag van de Duitse bezetting van Tsjechoslowakije, 15 maart 1939, nam de Gestapo zijn villa en zijn inboedel, waaronder de kunstcollectie, in beslag. In 1964 kocht het Rijksmuseum de tekening op een veiling. In 2018 dienden de erven van Arthur Feldmann een restitutieverzoek in. Na advies van de restitutiecommissie werd het werk op 3 april 2023 door de Staat der Nederlanden teruggegeven aan de erven en daarna door het Rijksmuseum van hen aangekocht ten behoeve van de Rijkscollectie.
Pieter Coecke van Aelst
Pieter Coecke van Aelst (1502-1550) was één van de belangrijkste Vlaamse kunstenaars uit de eerste helft van de zestiende eeuw. Niet alleen had hij een groot en succesvol atelier in Antwerpen, hij was ook hofschilder van Maria van Hongarije en Keizer Karel V. Naast schilderijen produceerde hij ontwerpen voor glasruiten, prenten en zilversmeedkunst. Hij genoot vooral bewondering als ontwerper van wandtapijten. Van zijn hand zijn ongeveer 40 tekeningen bewaard gebleven, waarvan er zich zes in Nederland bevinden, drie tekeningen in Museum Boijmans Van Beuningen en drie in het Rijksmuseum.
Dit is zo'n spannende tekening, omdat je Pieter Coecke van Aelst zijn eerste idee voor een wandtapijt vast ziet leggen. Hoewel het Huwelijk van Tobias en Sara één van de kleinste en meest bescheiden werken (7,3 x 11 cm) is in zijn oeuvre, is het buitengewoon virtuoos en subtiel uitgevoerd.
Ilona van Tuinen, hoofd Rijksprentenkabinet
Tapijt
Coecke maakte deze tekening ter voorbereiding van een tapijt in een serie met het verhaal van Tobit, waarvan nog verschillende incomplete series bestaan. Het is het enige wandtapijtontwerp van Coecke in een Nederlandse collectie en geeft inzicht in het functioneren van Coecke’s werkplaats in de laatste fase van zijn carrière.
Onmisbare steun
Het Rijksmuseum is dankbaar voor alle vormen van steun die het mag ontvangen. Subsidie van de overheid, bijdragen van het bedrijfsleven en fondsen, schenkingen, nalatenschappen en Vrienden zijn essentieel voor het Rijksmuseum.
, 1540 - 1545.jpg?c=bd773518867cea7ac895526eec63a418d1ea3bbe046cea6d70d97daa9e7445dd){kind=link}