Rijksmuseum ontvangt toonaangevende collectie Modern Japans lak
Publicatiedatum: 16 oktober 2024 - 07:09
Het Rijksmuseum ontvangt een omvangrijke collectie Modern Japans lak van verzamelaars Jan Dees & René van der Star. De verzameling is wereldwijd toonaangevend en bestaat uit 90 objecten. Zij schonken eerder hun kimonocollectie, een zevental kamerschermen en hun verzameling Zuidoost-Aziatische weefsels aan het Rijksmuseum en de Koninklijke Vereniging van Vrienden der Aziatische Kunst.
In het Aziatisch Paviljoen is van 16 oktober 2024 t/m 13 april 2025 een selectie uit hun verzameling te zien, met onder meer 34 lakobjecten en 11 vrouwenkimono's.
Lakkunst
De fascinatie voor Japans lak begint bij Jan Dees en René van der Star in de jaren 1970, op het moment dat ze in een winkel op de Spiegelgracht hun eerste aankoop deden: een inro (klein draagbaar medicijndoosje) met de afbeelding van een raaf. Bijzonder is dat ze een relatief kleine periode verzamelen, van 1890 tot 1950. In deze periode vindt een omwenteling in de lakkunst plaats en verschijnen vernieuwende en gedurfde ontwerpen. Een geheel nieuwe beeldtaal ontstaat. Dankzij onderzoek en kennis heeft de collectie modern Japans lak van Jan Dees & René van der Star kunnen uitgroeien tot een zeer toonaangevende. In 2007 voltooide Jan Dees zijn proefschrift over de wederopbloei van de Japanse lakkunst. Dat vormde de grondslag voor de verzameling, die het verhaal van ontluikende moderniteit van Japans lak kan vertellen aan de hand van een aantal selecte topstukken. Een voorbeeld is een theebusje met een voorstelling van anjelieren uit 1927. In dat jaar werd lakwerk, waaronder dit theebusje, voor het eerst toegelaten tot de nationale kunsttentoonstelling en werd lak daarmee voor het eerst erkend als moderne kunstvorm. Als kroon op het onderzoekswerk kwam de tentoonstelling Modern Japans Lak tot stand, die in 2022 te zien was in het Rijksmuseum en Museum für Lackkunst in Münster.
Kimono's
De collectie van 150 kimono's die zij in 2009 en 2011 aan het Rijksmuseum schonken laat net als de lakkunst het ontstaan van een Japanse moderniteit zien. Na de grote aardbeving van 1923 kwamen in Tokio warenhuizen op, waar kimono's voor het eerst pret-a-porter werden verkocht. De kimono's verschenen in kleurrijke ontwerpen en nieuwe weeftechnieken. De collectie geeft een fascinerend beeld van de tijd, met voorstellingen van onder meer zeppelins en grammofoonplaten, maar ook de naderende oorlog laat zich voelen, met soldaten, vliegtuigen en tanks.
Japanse kunst in het Rijksmuseum
Met hun verzameling geven Jan Dees en René van der Star de collectie Japanse kunst een nieuwe richting en tillen zij het verder naar een internationaal vooraanstaand niveau. De collectie Japanse kunst van het Rijksmuseum omvat bijna 10.000 werken, waaronder publiekslievelingen als de twee 14de-eeuwse tempelwachters en De grote golf bij Kanagawa van Katsushika Hokusai (1829-1833).
Onmisbare steun
Het Rijksmuseum is dankbaar voor alle vormen van steun die het mag ontvangen. Subsidie van de overheid, bijdragen van het bedrijfsleven en fondsen, schenkingen, nalatenschappen en Vrienden zijn en blijven essentieel voor het Rijksmuseum.
