Aan de slag met de collectie:
Model van een scheprad
D. van den Bosch, 1835
Model van een scheprad (bakboord) met acht bewegende borden. De as loopt door tot de buitenzijde van het wiel; de borden, ieder van een eigen as voorzien, ontlenen hun beweging via spaken aan een excentriek om de as tegen de scheepswand. Het model wordt bewogen met een zwengel. Schaal 1:10 (afgeleid).
- Soort kunstwerkdemonstratiemodel
- ObjectnummerNG-MC-539
- Afmetingencapsule: hoogte 44 cm x breedte 49,5 cm x diepte 44,5 cm, model: hoogte 41,5 cm x breedte 46,2 cm x diepte 42,3 cm
- Fysieke kenmerkenhout, messing en ijzer
Ontdek verder
Identificatie
Titel(s)
Model van een scheprad
Objecttype
Objectnummer
NG-MC-539
Beschrijving
Model van een scheprad (bakboord) met acht bewegende borden. De as loopt door tot de buitenzijde van het wiel; de borden, ieder van een eigen as voorzien, ontlenen hun beweging via spaken aan een excentriek om de as tegen de scheepswand. Het model wordt bewogen met een zwengel. Schaal 1:10 (afgeleid).
Opschriften / Merken
- etiket, linksboven: ‘539’ voormalig inventarisnummer
- opschrift, boven het handvat: ‘A.’
Onderdeel van catalogus
Vervaardiging
Vervaardiging
- modelmaker: D. van den Bosch, Rotterdam
- naar ontwerp van François Cave, Frankrijk
- naar ontwerp van Samuel Seaward, Verenigd Koninkrijk
Datering
1835
Zoek verder op
Materiaal en techniek
Fysieke kenmerken
hout, messing en ijzer
Afmetingen
- capsule: hoogte 44 cm x breedte 49,5 cm x diepte 44,5 cm
- model: hoogte 41,5 cm x breedte 46,2 cm x diepte 42,3 cm
Toelichting
Het model werd vervaardigd op grond van onderzoek van D. Van den Bosch naar de raderen van het Franse stoomschip Estaphette in 1834, varend tussen Rotterdam en Duinkerken. Het doel van het ontwerp was het verkrijgen van een verticale stand van de borden op het moment dat zij het water ingaan en weer uitkomen, wat de trilling van de raderwielen sterk verminderde. Dit alternatief op het Morgan-wiel (NG-MC-538) werd door François Cave uitgevonden en op zijn beurt verbeterd door Seaward. Twee schepen zouden in 1837 uitgerust worden met een ontwerp schepraderen ieder, maar de modellen werden bij het verzenden verwisseld en in plaats van de Cerberus werd de Phoenix abusievelijk van Seaward-raderen voorzien. Het schip was te zwaar en de raderen voldeden niet, zodat zij uiteindelijk door gewone schepraderen werden vervangen.
Dit werk gaat over
Onderwerp
Verwerving en rechten
Copyright
Herkomst
...; transferred from the Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, to the museum, 1883
Documentatie
- J.M. Dirkzwager, 'Problemen en oplossingen bij de ontwikkeling van de stoomvaart in Nederland', Erfgoed van industrie en techniek 1 (1992) nr.3, p. 74-90, afb. p. 80.
- J.M. Dirkzwager, 'De Nederlandse marine als pionier in de technische ontwikkeling. De radervoortstuwing in het tweede kwart van de 19de eeuw', Tijdschrift voor zeegeschiedenis 10 (1991) nr. 1, p. 41-58, afb. 8.
- A.J. Hoving, 'Early Dutch Paddlewheelers', Model Shipwright 79 (1992) maart, p. 59-63.
Duurzaam webadres
Als u naar dit object wilt verwijzen, gebruik dan de duurzame URL:
Vragen?
Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!
D. van den Bosch
Model of a Paddle Wheel
Rotterdam, France, United Kingdom, 1835
Inscriptions
- inscription, above the handle:A.
- label, top left:539 former inventory label
Provenance
...; transferred from the Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, to the museum, 1883
Object number: NG-MC-539
Entry
Model of a feathering wheel (port) with eight moving paddle boards.
The shaft penetrates the wheel entirely. The paddles, each fitted on an axle of their own, are moved by spokes attached to an eccentric on the axle against the hull. The model can be operated by means of a handle.
The model was made following investigations into the wheels of the French paddle steamer Estaphette carried out by D. van den Bosch in 1834.1A. Lemmers (ed.), Maritime Technology from the Rijksmuseum Amsterdam: Multimedia Catalogue of the Dutch Navy Model Collection 1698-1889, coll. cat. Amsterdam (Rijksmuseum) 1995, no. 539 notes that the model was inscribed ‘Fransch model der Estafette’. Upon re-examination in 2016, this inscription could not be located. It may have been written on a seperate piece of paper that has now gone missing. The steamer operated a ferry-service between Rotterdam and Dunkirk.2J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 539.
The purpose of the design was to ensure that the paddle boards remained vertical when entering and coming out of the water, which greatly reduced the vibrations of the paddle wheel.
This alternative for the paddle wheel design by William Morgan (model NG-MC-538) was invented by François Cave and in turn improved by Samuel Seaward (1800-1842). Two ships were to be equipped with one of the designs each, but the models were accidentally switched and instead of Cerberus, Phoenix was equipped with Seaward’s paddle wheels in 1837. The ship was too heavy and the wheels consequently failed to meet the requirements; they were eventually replaced by ordinary paddle wheels.
Scale (derived) 1:10.
Literature
J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 539; J.M. Dirkzwager, ‘De Nederlandse Marine als pionier in de technische ontwikkeling. De radervoortstuwing in het tweede kwart van de 19de eeuw’, Tijdschrift voor Zeegeschiedenis 10 (1991), no. 1, pp. 41-58, pp. 50-52, fig. 8; J.M. Dirkzwager, ‘Problemen en oplossingen bij de ontwikkeling van de stoomvaart in Nederland’, Erfgoed van Industrie en Techniek 3 (1992), pp. 74-90, p. 80; A.J. Hoving, ‘Early Dutch Paddlewheelers’, Model Shipwright 79 (1992), pp. 59-63; A. Lemmers (ed.), Maritime Technology from the Rijksmuseum Amsterdam: Multimedia Catalogue of the Dutch Navy Model Collection 1698-1889, coll. cat. Amsterdam (Rijksmuseum) 1995, no. 539
Citation
J. van der Vliet, 2016, 'D. van den Bosch, Model of a Paddle Wheel, Rotterdam, 1835', in J. van der Vliet and A. Lemmers (eds.), Navy Models in the Rijksmuseum, online coll. cat. Amsterdam: https://data.rijksmuseum.nl/20053799
(accessed 13 December 2025 08:06:51).Footnotes
- 1A. Lemmers (ed.), Maritime Technology from the Rijksmuseum Amsterdam: Multimedia Catalogue of the Dutch Navy Model Collection 1698-1889, coll. cat. Amsterdam (Rijksmuseum) 1995, no. 539 notes that the model was inscribed ‘Fransch model der Estafette’. Upon re-examination in 2016, this inscription could not be located. It may have been written on a seperate piece of paper that has now gone missing.
- 2J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 539.











