In de prentenkabinetten van het Rijksmuseum

Met meer dan 750.000 prenten en tekeningen is de collectie van het Rijksmuseum een van de grootste ter wereld. Denk aan gravures, etsen, houtsneden, litho’s en foto's, van 1440 tot nu. Vanwege de kwetsbaarheid van het materiaal wisselen we elk halfjaar de selectie in de prentenkabinetten en kunnen we steeds nieuwe verhalen delen. Deze keer is er speciale aandacht voor het omvangrijke archief van de Nederlandse familie Swellengrebel en een zeldzaam condoom uit de 19de eeuw.

Prentenkabinet 19de eeuw: 200 jaar oud condoom

Onlangs verwierf het Rijksmuseum een intrigerend stukje geschiedenis: een condoom uit de jaren 1830. Het bijna tweehonderd jaar oude voorbehoedsmiddel is vermoedelijk gemaakt van de blindedarm van een schaap en voorzien van een erotische ets van een non met drie geestelijken. Mogelijk gaat het om een bordeelsouvenir waarvan, voor zover bekend, slechts twee exemplaren bewaard zijn gebleven. Een object als deze laat zien dat prentkunst vele toepassingen had en biedt inzicht in seksualiteit en prostitutie in de negentiende eeuw. Het condoom is samen te zien met erotische gravures en etsen uit diezelfde periode. Ook in het kabinet In de Middeleeuwen is gewijd aan erotische prentkunst.

Prentenkabinet eerste helft 17de-eeuw: Jacques Bellange

Jacques Bellange (ca. 1575-1616) werkte aan het hof van de hertogen van Lotharingen in Nancy en was in zijn tijd een gevierd kunstenaar. Zijn schilderijen zijn helaas verloren gegaan. Wel bekend zijn de spectaculaire etsen, die zijn naam blijvend hebben gevestigd. Bellange maakte vooral etsen met Bijbelse en mythologische scènes, soms ook met alledaagse taferelen. Het is de technische uitvoering die het meest opvalt. Bellange werkt bijna uitsluitend met lijnen, maar gebruikt voor de huid van zijn figuren alleen puntjes. Het maakt zijn prenten heel herkenbaar.

Prentenkabinet tweede helft 17de-eeuw: knipkunst

Knipkunst is een bijzondere vorm van papierkunst: in plaats van te tekenen of te schilderen, wordt papier weggesneden met een schaar of een vlijmscherp mes. In de 17de en 18de eeuw was deze kunstvorm populair in Nederland. Een Nederlandse knipkunstenaar, Johannes van Achelom (ca 1640-1703/1711) werd zelfs door Cosimo de’Medici III naar Florence gehaald. In 2024 werd het vroegst bekende werk van Johanna Koerten (ca 1650-1715) door het Rijksmuseum verworven. In het 17de-eeuwse prentenkabinet worden hun werken gecombineerd met werken door amateurs.

Prentenkabinet 18de eeuw: De collectie van de familie Swellengrebel

Het Rijksmuseum en het Nationaal Archief hebben recent het omvangrijke archief van de Nederlandse familie Swellengrebel verworven. Het betreft een zeldzaam familiearchief. Ter gelegenheid van de verwerving is nu een presentatie gewijd aan de collectie, en dan met name de reisverslagen naar de Kaapkolonie van Hendrik Swellengrebel jr. en de aquarellen die Johannes Schumacher (?-1792) in zijn opdracht maakte. Ze tonen de landschappen, dieren en mensen waarover Swellengrebel in zijn journaals schreef. Bijzonder is de tekening die een Oeswana San voor Swellengrebel maakte van onder andere struisvogels, neushoorns en een buffel. Ook wordt een dagboek en tekening getoond van de zussen Johanna (1730-1753) en Helena Swellengrebel (1733-1798). Tijdens hun overtocht van de Kaap naar Nederland in 1751 hielden zij samen een dagboek bij. Dit is een van de weinige verslagen van vrouwelijke passagiers op een VOC-schip.

Selecteer je tickets

Entree volwassene

€25,00

Het maximale aantal tickets per bestelling is bereikt. Klik hier voor het boeken van een groepsbezoek .

Entree t/m 18 jaar

Gratis

Het maximale aantal tickets per bestelling is 15, met een limiet van 6 tickets voor bezoekers t/m 18 jaar.

Kom je met een grote groep? Boek dan een schoolbezoek of een groepsbezoek .

Entree Museumkaart

Gratis

Het is noodzakelijk om een ticket te reserveren.