Zilveralliage
Inzicht in de samenstelling van Nederlands zilver
De zilvercollectie van het Rijksmuseum biedt een ideale mogelijkheid om een database op te bouwen waarbij de samenstelling van het zilver (zilver, koper en sporenelementen zoals bismut) en mogelijke trends door de eeuwen heen vastgesteld kunnen worden.
Over het project
Zilveren objecten uit Nederland, van de vroege middeleeuwen tot de 20ste eeuw, worden gemeten met de röntgenfluorescentie (XRF) techniek, waarbij wordt gekeken naar de straling die een object terugzendt bij het bestralen met röntgen. Die fluorescentie is voor elk element uniek, zodat onderscheid kan worden gemaakt in de aanwezige elementen in het zilver. Dit kan worden gemeten met een handzaam, mobiel apparaat en de techniek is niet-destructief. Tevens wordt de verhouding tussen aanwezige elementen bepaald. De resultaten worden in een database verwerkt en statistisch getoetst. De data worden voortdurend aangevuld, zodat de database steeds nauwkeuriger wordt.
Doel van het project
Een uitgebreide database kan conservatoren en restauratoren helpen bij het plaatsen van een object in een historische periode en regio op basis van de samenstelling. In eerste instantie zal de database door het atelier voor metaalrestauratie van het Rijksmuseum worden opgesteld en gebruikt, maar de bedoeling is dat ook objecten uit andere collecties in de database zullen worden opgenomen en dat de database beschikbaar wordt voor een breder publiek. In welke vorm dat zal gebeuren moet nog worden bepaald.
Podcast
In de podcastaflevering VOC zilverbaren - tot op de bodem uitgezocht gaan Fresco Sam-Sin en Lucinda Timmermans van het Zilvermuseum, die aan boord gingen van VOC-schip de Bredenhof, in gesprek met Joosje van Bennekom van het Rijksmuseum. Beluister de podcast via deze link.
Medewerkers
Joosje van Bennekom
Hoofd Restauratie-atelier Metaal
j.van.bennekom@rijksmuseum.nl
Arie Pappot
Onderzoeker
a.pappot@rijksmuseum.nl
Dirk Jan Biemond
Conservator Metalen
d.biemond@rijksmuseum.nl
Gerben Mooiweer
Data-analyse (Extern)
Publicaties
J. van Bennekom, E. van Bork & F. Téreygeol, ‘Explorative Studies in 16th century silver refining recipes’, in Journal of Archaeological Science: Reports, Volume 36, 102775, (2021) ISSN 2352-409X.