Aan de slag met de collectie:
Model van een ijsbreker
anoniem, ca. 1750 - ca. 1807
Op deze praam is een raamwerk gemonteerd met een grote rij bijlkoppen. Door het raamwerk met touwen aan te spannen en vervolgens weer los te laten, vallen de bijlkoppen op het ijs. De rood-wit-blauw gestreepte paal is de jaagmast: met een lijn kon de ijsbreker vanaf de oever door paarden of met mankracht worden voortgetrokken.
- Soort kunstwerkscheepsmodel, demonstratiemodel
- ObjectnummerNG-MC-29
- Afmetingenhoogte 39,5 cm x breedte 99 cm x diepte 49 cm
- Fysieke kenmerkenhout, messing en touw
Identificatie
Titel(s)
Model van een ijsbreker
Objecttype
Objectnummer
NG-MC-29
Beschrijving
Gepolychromeerd blokmodel van een ijsbreker. Het is een lange praam met twee vleugelvormige uitbouwen achter, waarop kaapstanders zijn geplaatst, en met een groot raamwerk balancerend op een as in een stoel op het voordek. Het voorste gedeelte van het raamwerk, dat voor het voorschip uitkomt, is voorzien van een zwaar raamwerk als een omgekeerd dak, met op de nokbalken een groot aantal bijlkoppen geplaatst. Het achtereind van de balans komt tot bij het achterdek, waar het met een aantal touwen naar beneden getrokken kan worden; als de touwen losgelaten worden, zal het voorstuk door zijn eigen gewicht naar beneden vallen en het ijs breken. Dit kan ook gedaan worden met de kaapstanders, maar deze werden meest voor de voortbeweging gebruikt; de ijsbreker werd ook gejaagd door paarden of mankracht. Tegen het voorschot van de bak is een jaagmast geplaatst, met een loopring naar de top. Aan de achtersteven van de praam zit een roer.
Opschriften / Merken
etiket, bakboordzijde: ‘29’ voormalig inventarisnummer
Onderdeel van catalogus
Vervaardiging
Vervaardiging
modelmaker: anoniem, Nederland
Datering
ca. 1750 - ca. 1807
Zoek verder op
Materiaal en techniek
Fysieke kenmerken
hout, messing en touw
Afmetingen
hoogte 39,5 cm x breedte 99 cm x diepte 49 cm
Dit werk gaat over
Onderwerp
Plaats
Tentoonstellingen
Verwerving en rechten
Copyright
Herkomst
…; collection Jochem Pietersz Asmus (1765-1837), Amsterdam, 1807;{HNA 2.01.29.02 Dept. Marine, Aanhangsel I, inv. no. 20, La. E no. 24.} Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, 1837;{After the death of Asmus in 1837 models from his private collection remained in the Navy Model Room in The Hague and were henceforth considered an integral part of the collection of the Department of the Navy.} transferred to the museum, 1883
Documentatie
Duurzaam webadres
Als u naar dit object wilt verwijzen, gebruik dan de duurzame URL:
Vragen?
Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!
anonymous
Model of an Icebreaker
Netherlands, c. 1750 - c. 1807
Inscriptions
- label, port side:29 former inventory label
Conservation
- P. Borst, 1976: restored
- Ab Hoving, november 2009: missing parts reconstructed
Provenance
…; collection Jochem Pietersz Asmus (1765-1837), Amsterdam, 1807;1HNA 2.01.29.02 Dept. Marine, Aanhangsel I, inv. no. 20, La. E no. 24. Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, 1837;2After the death of Asmus in 1837 models from his private collection remained in the Navy Model Room in The Hague and were henceforth considered an integral part of the collection of the Department of the Navy. transferred to the museum, 1883
Object number: NG-MC-29
Entry
Polychromed wooden block model of an icebreaker.
The model consists of a long pram with two wing-shaped side platforms at the rear on which capstans are placed, and a large frame balancing in a stool with an axle on the foredeck. The part of the frame overhanging the bow is weighted with a heavy wooden structure that resembles an overturned roof; a large number of axe heads have been mounted on its beams. The rear of the frame hangs above the aft deck; it can be pulled down by tugging a number of the ropes. By releasing the ropes the front section will fall and break the ice with the axe heads. This can also be done with capstans, but these were mainly used for propulsion. Alternatively the craft was towed by horses or manpower: a mast used for towing is then placed against the bulkhead of the forecastle, with a traveller running to the top. The craft has a rudder at the stern.
Jochem Pietersz Asmus (1755-1837) mentions a model of an icebreaker in his private collection in 1807.3NA 2.01.29.02 Dept. Marine, Aanhangsel I, inv. no. 20, La. E no. 24. The Amsterdam Museum has an identical model in its collection.4Amsterdam Museum, inv. no. KA 14052.
Literature
J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 29; G. Doorman, Het Nederlandsch octrooiwezen en de techniek der 19de eeuw, The Hague 1947, pp. 205-06, no. 780; R.M. Haubourdin et al., De physique existentie dezes lands. Jan Blanken, inspecteur-generaal van de waterstaat (1755-1838), exh. cat. Amsterdam (Rijksmuseum) 1987, no. 154
Citation
J. van der Vliet, 2016, 'anonymous, Model of an Icebreaker, Netherlands, c. 1750 - c. 1807', in J. van der Vliet and A. Lemmers (eds.), Navy Models in the Rijksmuseum, online coll. cat. Amsterdam: https://data.rijksmuseum.nl/200314892
(accessed 12 December 2025 15:36:57).Footnotes
- 1HNA 2.01.29.02 Dept. Marine, Aanhangsel I, inv. no. 20, La. E no. 24.
- 2After the death of Asmus in 1837 models from his private collection remained in the Navy Model Room in The Hague and were henceforth considered an integral part of the collection of the Department of the Navy.
- 3NA 2.01.29.02 Dept. Marine, Aanhangsel I, inv. no. 20, La. E no. 24.
- 4Amsterdam Museum, inv. no. KA 14052.