Model van een grote mast met spanwantschroeven en wantheugel

Model van een grote mast met spanwantschroeven en wantheugel

NG-MC-594

Model van een gekuipte grote mast met langszalings en hoofdtouwen, op een grondplank die het bakboord deel van een dek voorstelt. In de wand drie geschutspoorten, de rust wordt onderbroken door de middelste poort. Vier van de vijf hoofdtouwen hebben spanwantschroeven, die slechts in detail met elkaar verschillen. Schaal 1:10 (volgens Obreen).

• opschrift, op een briefje vastgemaakt in het want: ‘Spanwantschroef van Z.M. Brik / de Meermin, met eenen langen boven- / beugel, om te dienen voor een gebroken / hoofdtouw, waarin eene lange splitsing / is gelegd. / Ano 1830.’
• etiket, op de scheepswand: ‘594’ voormalig inventarisnummer
• opschrift, op een briefje vastgemaakt in het want: ‘Spanwantschroef van Z.M. Stoompakket / Suriname kunnende door eene / sluitbout met eene moer opgesloten / van de rustijzers afgenomen worden. / Ano 1828.’

• A.E. Tromp, 'Over de uitgevonden zamenstellen, tot aanzetting van het want aan boord der schepen, ter vervanging van de thans gebruikelijke juffers en taliereepen; met eene plaat', Verhandelingen en berigten betrekkelijk het zeewezen (1831) nr. 1, p. 48 ff. & 166 ff.
• J.C. Rijk, Generaal Rapport Z.M. Pallas, MS 1825 with 6 appendices, Nederlands Scheepvaartmuseum, Amsterdam B II 478.

• modelmaker: Petrus van der Loo, Nederland
• naar ontwerp van Cornelis Soetermeer, Nederland
• naar ontwerp van Booth, Benjamin W., Verenigde Staten van Amerika
• naar ontwerp van Painchaut, Frankrijk

• ca. 1825 - ca. 1830
• ca. 1830 - ca. 1840

hout, messing en touw

• capsule: hoogte 181,5 cm x breedte 78,5 cm x diepte 61,5 cm
• model: hoogte 177,5 cm x breedte 74,5 cm x diepte 54,5 cm

Spanwantschroeven met tegengesteld schroefdraad waren een uitvinding van de Amerikaanse kapitein Booth, de wijzigingen daarin op dit model (een korte, een met verlengde beugel voor een gebroken hoofdtouw, beide op de brik Meermin (Vlissingen 1828-1848) toegepast, een met harpen los te koppelen van het puttingijzer, op het stoomoorlogsschip de Suriname (Vlissingen 1827-1836) toegepast) zijn van C. Soetermeer. De spanwantheugel op het vijfde hoofdtouw was een uitvinding van de Fransman Painchaut: het werkt met een hefboom op een tandheugel. Booths spanwantschroef werd door J.C. Rijk en A.E. Tromp op hun reis in Noord Amerika in 1825 waargenomen. Painchauts spanwantheugel werd door C.J. Glavimans en C. Soetermeer als te omslachtig van de hand gewezen, hoewel de Franse Marine hem enthousiast had geadopteerd. De Nederlandse Marine gaf de voorkeur aan het Amerikaanse principe, zij het met kleine verbeteringen. Alle versies werden in de jaren 1826-1831 beproefd.

Publiek domein

...; transferred from the Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, to the museum, 1883

• A.E. Tromp, 'Over de uitgevonden zamenstellen, tot aanzetting van het want aan boord der schepen, ter vervanging van de thans gebruikelijke juffers en taliereepen; met eene plaat', Verhandelingen en berigten betrekkelijk het zeewezen (1831) nr. 1, p. 48 ff. & 166 ff.
• J.C. Rijk, Generaal Rapport Z.M. Pallas, MS 1825 with 6 appendices, Nederlands Scheepvaartmuseum, Amsterdam B II 478.

Als u naar dit object wilt verwijzen, gebruik dan de duurzame URL:

https://id.rijksmuseum.nl/20053841