The Virgin and Child with St Anne

anonymous, c. 1500 - c. 1525

Op een ban zit links van Anna Maria met aan de borst het in profiel geplaatste naakte Kind, dat zijn linker armpje tegen haar schouder heeft gelegd. Zij steunt Het met de rechter hand in de rug en houdt zijn rechter voetje met de linker hand vast. Anna houdt de rechter onderarm (de hand ontbreekt) naar voren, terwijl ze met de linker hand bladert in het boek, dat op haar schoot ligt. Maria draagt over een onderkleed een gewaad met lage rechthoekige halsuitsnijding en lange wijde mouwen ; op het hoofd een kapje, met op de rug afhangende sluier, dat met een sjaal onder de kin is bevestigd. Anna een keurs met gespleten pofmouwen en lobben, waaruit wijduoitlopende mouwen en siermouwen te voorschijn komen ; het onderkleed is te zien bij de hals en onder de rok, die op de linker knie is teruggeslagern. Om het middel een getrikte sjerp, op het hoofd een kapje met aan elke kant een oorrad met naar achteren stekende vleugeltjes. De oorraderen zijn met elkaar verbonden door een afhangende sluier en op het voorhoofd door een band met belletjes. Beiden dragen schoenen met stompe neuzen. Aan de acherzijde een naar achteren uitstekende ijzeren haak ter bevestiging.

  • Artwork typesculpture
  • Object numberBK-NM-3934
  • Dimensionsheight 33 cm x width 23 cm x depth 14 cm (with hook)
  • Physical characteristicsoak with polychromy

anonymous

The Virgin and Child with St Anne

Northern Netherlands, c. 1500 - c. 1525

Inscriptions

  • label, on the reverse, typewritten:Douanes Française [...]

Technical notes

Carved and polychromed. The reverse is flat and furnished with an old, wrought-iron eye for securing purposes. The sides are flat, narrowing towards the back. The underside has been gouged out rather crudely.

Condition

Later, incongruous polychromy. The Christ Child’s right arm and St Anne’s right hand are missing.

Provenance

…; collection Jonkheer Jacob Eduard van Heemskerck van Beest (1828-1894), The Hague; acquired en bloc by the Nederlandsch Museum voor Geschiedenis en Kunst, The Hague, 1877; transferred to the museum, 1885

Object number: BK-NM-3934

Entry

In the late Middle Ages, carved groups of the Virgin and Child with St Anne (St Anne Trinity) were extremely popular in the Low Countries, where the iconography is known as St. Anna-te-Drieën.1 For the veneration of St Anne in the Low Countries, see T. Brandenburg et al., Heilige Anna, grote moeder: De cultus van de Heilige Moeder Anna en haar familie in de Nederlanden en aangrenzende streken, exh. cat. Uden (Museum voor Religieuze Kunst) 1992. The iconographic type forms, as it were, a concise manifestation of Christ’s descent via his mother’s family line, implicitly functioning as a visualisation of the theology of the Virgin’s immaculate conception. This sculpture is among other later examples, with the trio reflecting the atmosphere of everyday life, in which associations with family life also play a role. St Anne, who according to custom appears with a book in her hand, personifies the devotion of (grand)motherhood, the wisdom that accompanies her age and her chaste lifestyle as a widow. On the basis of the early-renaissance-style raiment, this group can be dated circa 1500-25. The overall style and the provincial character suggest an origin of production in a regional workshop in the Northern Netherlands. In 1998, a contemporaneous Entombment from the Northern Netherlands displaying some stylistic similarity was sold at an auction in The Hague.2Sale, The Hague (Venduehuis der Notarissen), 5-7 May 1998, no. 2018.

Because retable groups were typically mounted by sliding them into their proper place, securing elements are seldom encountered. As Leeuwenberg previously observed, the old, wrought-iron eye on the reverse of this group, intended for purposes of securing, may indicate it was originally conceived as an independent piece to be mounted on the wall.3J. Leeuwenberg with the assistance of W. Halsema-Kubes, Beeldhouwkunst in het Rijksmuseum, coll. cat. Amsterdam 1973, p. 107. However, it is more likely to have originally belonged to a (house) altar, with the eye added only later. Comparable works include the House Altar with a Virgin and Child with St Anne preserved in the beguinage of Onze-Lieve-Vrouw Ter Hoye in Ghent,4See M. Buyle and C. Vanthillo, Vlaamse en Brabantse retabels in Belgische monumenten, Brussels 2000, p. 176; N. Gliesmann, Geschnitzte kleinformatige Retabel aus Antwerpener, Brüsseler und Mechelener Produktion des 15. und 16. Jahrhunderts: Herstellung, Form, Funktion, Petersberg 2011, no. 65. along with a second version of that same group preserved in the Rijksmuseum, though missing the caisse (BK-NM-3315).

Bieke van der Mark, 2024

Literature

D. Costa, Sainte Anne, exh. cat. Nantes (Musée Dobrée) 1966, no. 62; J. Leeuwenberg with the assistance of W. Halsema-Kubes, Beeldhouwkunst in het Rijksmuseum, coll. cat. Amsterdam 1973, no. 100, with earlier literature

Citation

B. van der Mark, 2024, 'anonymous, The Virgin and Child with St Anne, Northern Netherlands, c. 1500 - c. 1525', in F. Scholten and B. van der Mark (eds.), European Sculpture in the Rijksmuseum, online coll. cat. Amsterdam: https://data.rijksmuseum.nl/20035582

(accessed 19 December 2025 17:09:29).

Footnotes

  • 1For the veneration of St Anne in the Low Countries, see T. Brandenburg et al., Heilige Anna, grote moeder: De cultus van de Heilige Moeder Anna en haar familie in de Nederlanden en aangrenzende streken, exh. cat. Uden (Museum voor Religieuze Kunst) 1992.
  • 2Sale, The Hague (Venduehuis der Notarissen), 5-7 May 1998, no. 2018.
  • 3J. Leeuwenberg with the assistance of W. Halsema-Kubes, Beeldhouwkunst in het Rijksmuseum, coll. cat. Amsterdam 1973, p. 107.
  • 4See M. Buyle and C. Vanthillo, Vlaamse en Brabantse retabels in Belgische monumenten, Brussels 2000, p. 176; N. Gliesmann, Geschnitzte kleinformatige Retabel aus Antwerpener, Brüsseler und Mechelener Produktion des 15. und 16. Jahrhunderts: Herstellung, Form, Funktion, Petersberg 2011, no. 65.