Azimuth compass

J.P. Weilbach (mentioned on object), c. 1820

Azimutkompas in cardanusring in een houten doos. De kompasketel is verzwaard met een loden gewicht onderin. De roos is op een eigenaardige manier opgehangen: in de ketel is een kleine cardanusring aangebracht, waarin een verticale as met gewicht onderaan hangt als een slinger. Het bovenvlak van deze as is uitgehold en van een edelsteen voorzien. De roos heeft een gat in het midden, waarover een messing brug loopt met een pen recht naar beneden, die op de edelsteen van de as staat. Door het gat in de roos is een enkele kompasnaald niet meer mogelijk: dit is opgevangen door twee parallelle naalden. Met rode lak onderop is de roos uitgebalanceerd. Doos en deksel dragen een stempel van een anker in een cirkel.

  • Artwork typecompass
  • Object numberNG-MC-876
  • Dimensionsheight 19.3 cm x width 17.5 cm x depth 17.5 cm
  • Physical characteristicswood, brass, copper, iron, lead, glass, precious stone, paper and sealing wax

J.P. Weilbach

Azimuth Compass

Copenhagen (city), c. 1820

Inscriptions

  • inscription, on the compass card:I·P·Weilbach // iKiöbenhavn

Provenance

…; Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, 1820;1J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 876. transferred to the museum, 1883

Object number: NG-MC-876

Entry

Azimuth compass in gimbals in a wooden box.

The copper compass kettle is weighted with lead inside. The compass card is suspended in a rather peculiar way: a separate set of gimbals is mounted in the bowl, in which a thick axle with a weight hangs like a pendulum. The top of this axle is hollowed out and has a precious stone in the middle. The compass card has a hole in the middle with a bridge across it with the pivot pointing downwards, standing on the precious stone.

Because of the hole in the card, the use of a single compass needle was impossible; this was solved by the use of two parallel needles. The compass card is balanced with red sealing wax beneath. Box and cover bear a stamp of an anchor in a circle.

This compass was bought by the Department of the Navy in Copenhagen in 1820.2J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 876.

Literature

Verhandelingen en berigten betrekkelijk het zeewezen … 1824, pp. 245-59; J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 876

Citation

J. van der Vliet, 2016, 'J.P. Weilbach, Azimuth Compass, Copenhagen (city), c. 1820', in J. van der Vliet and A. Lemmers (eds.), Navy Models in the Rijksmuseum, online coll. cat. Amsterdam: https://data.rijksmuseum.nl/200315939

(accessed 16 December 2025 14:31:07).

Footnotes

  • 1J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 876.
  • 2J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 876.