Kikkers en kaaskoppen

Oud middel

Spotprenten zijn al een oud middel om iets belachelijk te maken. Zo werd in de 16de eeuw de Rooms-Katholieke Kerk op de korrel genomen en tijdens de Tachtigjarige oorlog moesten de Spanjaarden eraan geloven. Maar ook binnenlandse conflicten tussen bijvoorbeeld geloofsgroepen werden in spotprenten uitgevochten.

Spotprenten

Kranten en andere media gebruiken het om een humoristische of satirische draai te geven aan een gebeurtenis of persoon. Karikaturen maken onderdeel uit van de spot en werken door het uitvergroten van iemands fysieke eigenschappen tot lachwekkende proporties.

Tot het arsenaal van de spotprentmaker behoren verder bijvoorbeeld ook het associëren van iemand met vervelende zaken of negatieve eigenschappen. Ook wordt er veel gebruik gemaakt van dierensymboliek en vergelijkingen met beruchte figuren uit de geschiedenis.

De objectiviteit, de waarheid, is overigens in dit soort voorstellingen meestal ver te zoeken.

Boek

Spotprenten over Nederland en Nederlanders, dat is het onderwerp van een nieuwe publicatie. In dit boek staat het beeld van Nederland in internationaal perspectief centraal. Want wat typeert de Nederlander? We hebben daar zelf wel een beeld van en herkennen eigenschappen als tolerant, recht door zee en ondernemend als typisch Nederlands. Maar wat vinden andere landen kenmerkend aan Nederlanders?

Met dank aan

Een groot deel van de collectie spotprenten werd in 1881 verworven met de aankoop van de omvangrijke verzameling ‘historieplaten’ opgebouwd door de Amsterdamse antiquaar, bibliograaf en boekhandelaar Frederik Muller. In de decennia daarna is deze rijke verzameling, mede dankzij schenkingen en legaten, continu aangevuld.