Klaargestoomd voor Indië

Pagina’s vol met keurig genoteerde gegevens van jonge vrouwen, vaak met ingeplakte portretjes van henzelf, foto’s met man en kinderen, geboortekaartjes en krantenknipsels. Samen vormen ze het stamboek van de Koloniale School voor Meisjes en Vrouwen in Den Haag. Aanvankelijk bedoeld als leerlingenregister, groeide het uit tot een fascinerend document dat een kijkje biedt in het leven van honderden vrouwen die hun partners zouden volgen naar Nederlands-Indië.

Ter voorbereiding op hun nieuwe bestaan overzee werd in 1921 de Koloniale School opgericht. Het curriculum was voornamelijk afgestemd op het traditionele domein van huishouden, moederschap en gezondheidszorg, maar er was ook aandacht voor de Indonesische taal en land- en volkenkunde. Het bestuur zag een eigen rol voor vrouwen in de koloniale samenleving: ze zouden de alwetende vraagbaak zijn voor de Indonesiërs en hen helpen zich te ontwikkelen. In 1949 moest de school de deuren definitief sluiten als gevolg van de drastisch veranderde politieke verhoudingen.

Miel Groten brengt de Koloniale School in beeld als een instelling waar opvattingen over vrouwelijkheid, culturele achtergrond en ras samenkwamen. Met het stamboek kan een ‘persoonlijke’ geschiedenis van de school verteld worden, maar ook een deel van het verhaal van vele jonge vrouwen die anders in een op mannen gerichte samenleving zouden zijn verzwegen.