Scheepsmodellen

Over het project

De maritieme collectie van het Rijksmuseum bestaat uit ongeveer 1600 objecten die betrekking hebben op de Nederlandse scheepvaart en scheepsbouw. Bijna een kwart van deze collectie bestaat uit halfmodellen, modellen van de helft van een schip langs de lengteas, waarbij de constructie van de romp vaak zichtbaar is. Er is weinig bekend over de rol die deze modellen hebben gespeeld in de 18de- en 19de-eeuwse Nederlandse scheepsbouw. Van meer dan de helft van de modellen is niet bekend wanneer en op welke scheepswerf ze vervaardigd zijn. Materiaal-technisch en archief onderzoek moet de kennis van de halfmodellen vergroten.

Doel van het project

Systematisch technisch onderzoek levert een belangrijke bijdrage aan de nu nog beperkte kennis over de halfmodellen in de collectie van het Rijksmuseum. Aan de hand van verschillende analysetechnieken worden de gebruikte materialen en constructiemethodes geïnventariseerd. De vervaardiging van een replica geeft inzicht in de bouwwijze. Dendrochronologisch onderzoek van de borden waarop de modellen integraal bevestigd zijn maakt datering en geografische herkomstbepaling van het eikenhout mogelijk. Gecombineerd met archiefonderzoek kan dit tot nieuwe inzichten leiden op het gebied van geschiedenis, conservering of educatieve functie. Een chronologische en geografische ordening van het grote aantal halfmodellen in de collectie vergroot de kennis over de ontwikkeling van de Nederlandse marine-scheepsbouw en vergemakkelijkt vergelijkingen met collecties uit andere musea.

Partners en sponsoren

Dit project wordt mogelijk gemaakt dankzij het Van Liemt-Gratama Fonds/Rijksmuseum Fonds.

Gerelateerde projecten

• Wood for Goods project

Publicaties

• A. Hoving, Modellen vertellen. Bijzondere verhalen uit de Marinemodellenkamer van het Rijksmuseum, Franeker: Uitgeverij van Wijnen, 2012.

• D. Kuh Jakobi, 'Review of the Ship Model Conservation Course: Understanding Techniques for Research and Conservation at the Rijksmuseum', ICOM-CC Theory and History Working Group Newsletter 21 (2017).

• D. Kuh Jakobi en G. Smith, 'We're all in the same boat: Using ship models to promote collaboration', in: Museological Review: The Global Microphone 20 (2016), pp. 27-35.

• H. Stevens (ed.), The Art of Technology. The Navy Model Collection in the Amsterdam Rijksmuseum, Amsterdam/Wormer, 1995.

• A. Lemmers, Techniek op schaal. Modellen en het technologiebeleid van de Marine 1725-1885, Amsterdam (1996).

• Bestandscatalogus marinemodellen.