Japanse Lakkist
Technisch-kunsthistorisch onderzoek van de Amsterdam-kist
Dit project omvat een technisch en kunsthistorisch onderzoek van de Amsterdam-kist: een 17de-eeuwse Japanse lakkist van uitzonderlijk niveau. De materialen, vervaardigingstechnieken en kunsthistorische achtergrond van deze beroemde kist worden gedetailleerd in kaart gebracht. Ook wordt de lakkist geconserveerd.
Over het project
Deze kist, uitgevoerd in lakwerk van ongeëvenaarde kwaliteit, behoort tot de meest luxueuze exemplaren die Nederlandse handelaren in de 17de eeuw uit Japan meebrachten. Doordat de Nederlanders als enige Europeanen een handelsnederzetting hadden in Japan, waren zij in staat om dit soort exclusieve voorwerpen te bestellen. De vormgeving van de kist is gemengd: de vorm en de randversieringen zijn op de Nederlandse markt afgestemd, maar de belangrijkste voorstellingen verbeelden scènes uit de klassieke Japanse literatuur. Landschappen, een jachttafereel en een paleisscène uit het verhaal van Genji, een klassiek werk uit de Japanse literatuur uit het begin van de 11de eeuw, zijn weergegeven tot in het kleinste detail.
Doel van het project
De kist is versierd met hoge kwaliteit Japans lak (urushi), met parelmoer, zilver-, goud- en tinfolie, en goudpoeder in vele kleuren en korrelgroottes. Zonlicht heeft micro-scheurtjes in de lak doen ontstaan, en een deel van de folies hechtte niet goed meer. Het eerste doel was om de veelheid aan oorspronkelijke materialen en vervaardigingstechnieken gedetailleerd in kaart te brengen, met geavanceerde analysemethoden en studie van Japanse vakliteratuur. Ten tweede werden veilige methodes ontwikkeld om later aangebrachte Westerse materialen zoals schellak, bijenwas en olie te verwijderen, zonder de authentieke decoratie aan te tasten. Daarna is het lakwerk met Japanse technieken geconsolideerd.
Evenementen
Internationaal symposium in het Rijksmuseum, waarin de bevindingen van het onderzoek en restauratie zullen worden gedeeld met specialisten en liefhebbers van Aziatische Kunst en lakwerkrestauratoren.
Medewerkers
Paul van Duin
Gepensioneerd hoofd meubel restauratie
Paul.van.Duin@rijksmuseum.nl
Menno Fitski
Hoofd Aziatische Kunst
m.fitski@rijksmuseum.nl
Yoshihiko Yamashita
Freelance lakwerkrestaurator
Jan Dorscheid
Restaurator meubelen
j.dorscheid@rijksmuseum.nl
Gerelateerde projecten
-
Lakkabinetten Huis ten Bosch
Partners en sponsoren
De lakkist is verworven met steun van de BankGiro Loterij, de Vereniging Rembrandt en de Jaffé-Pierson Stichting. De restauratie is mogelijk gemaakt dankzij Rituals en, via het Rijksmuseum Fonds, dankzij het Florasina Fonds en de nalatenschappen van Betty Smit en E.E. 't Hoen.
Voor dit project wordt samengewerkt met de Japanse lakrestaurator en onderzoeker Yoshihiko Yamashita.
Publicaties
- The history, making process and conservation of the Amsterdam Japanese lacquer chest, Rijksmuseum, 2024 forthcoming.
- M. Fitski, Japanse lakkist, Bulletin Vereniging Rembandt, 23 (2013) 3, pp. 27-30.
- S. Rivers, B. Pretzel en Rupert Faulkner, (eds), East Asian Lacquer: Conservation, Science and Material Culture, Archetype Books 2011.
- Y. Yamashita en S. Rivers, 'Conservation of shell inlay (raden) on the Mazarin Chest', ICOM-CC 15th triennial meeting, (2008) pp. 1124-1131.