Aan de slag met de collectie:
Spiegelversiering van de Royal Charles
anoniem, ca. 1663 - ca. 1664
Dit wapenschild van de Engelse koning Charles II sierde de achtersteven – de ‘spiegel’ – van het Engelse vlaggenschip Royal Charles. Het schip werd in 1667 in zijn thuishaven Chatham nabij Londen door de Nederlanders veroverd en over de Noordzee naar Nederland gesleept. Hier werd het gesloopt, maar als herinnering aan deze ongehoorde Nederlandse triomf en Engelse afgang werd deze versiering bewaard.
- Soort kunstwerkspiegelversiering
- ObjectnummerNG-MC-239
- Afmetingenhoogte 277 cm x breedte 378 cm x diepte 120 cm x gewicht (eigenschap) 600 kg
- Fysieke kenmerkenhout
Identificatie
Titel(s)
Spiegelversiering van de Royal Charles
Objecttype
Objectnummer
NG-MC-239
Beschrijving
Gepolychromeerd, gebeeldhouwde spiegelversiering, voorstellende het Engelse koningswapen van het huis Stuart, gedragen door een gekroonde leeuw aan bakboord en een geketende eenhoorn aan stuurboord.
Opschriften / Merken
- opschrift, op de kousenband: ‘[HONI] SOIT Q[VI M]AL Y PEN[S]E’
- opschrift, op de banderol: ‘DIEV ET MON DROIT’
- opschrift, op de dij van de leeuw, gebeiteld: ‘EY’
Onderdeel van catalogus
Vervaardiging
Vervaardiging
houtsnijder: anoniem, Engeland
Datering
ca. 1663 - ca. 1664
Zoek verder op
Materiaal en techniek
Fysieke kenmerken
hout
Afmetingen
hoogte 277 cm x breedte 378 cm x diepte 120 cm x gewicht (eigenschap) 600 kg
Toelichting
Het Engelse linieschip van 100 stukken Naseby werd in 1655 gebouwd; de naam werd gekozen ter ere van Cromwells overwinning bij die plaats. Bij het herstel van de Engelse monarchie in 1660 werd het herdoopt The Royal Charles toen het de in ballingschap verkerende prins Karel Stuart van Scheveningen terug naar Engeland bracht om aldaar tot koning Karel II te worden gekroond; het schip kreeg kort daarna deze versiering. Het schip was het Engelse admiraalschip in vele confrontaties met de Nederlanders. In juni 1667, bij de roemruchte Tocht naar Chatham van Michiel Adriaensz. de Ruyter en Cornelis de Witt, werd het schip met enige anderen buitgemaakt en naar de Maas gesleept. Het bleek echter te groot voor gebruik in de Nederlandse vloot, en werd daarom in 1673 te Hellevoetsluis gesloopt. Het wapen werd gedurende lange tijd in de magazijnen te Hellevoetsluis bewaard, en in het begin van de 19de eeuw door schout-bij-nacht Job Seaburn May in de wapenkamer van de Rijkswerf te Rotterdam gehangen en van een opschrift voorzien dat boven aan de spiegelversiering werd bevestigd. Na de opheffing van die werf werd het stuk in 1855 aan de Marinemodellenkamer te Den Haag overgedragen.
Dit werk gaat over
Persoon
Onderwerp
Plaats
Verwerving en rechten
Copyright
Herkomst
…; Admiraliteit van de Maze (Admiralty of Rotterdam), Hellevoetsluis, 1673;{J.C.J. de Jonge, _Geschiedenis van het Nederlandsche zeewezen_, 5 vols., Haarlem 1858-62, vol. 2, 1859, p. 765.} Rijkswerf (Navy dockyard) Rotterdam, early nineteenth century;{J.M. Obreen, _Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine_, The Hague 1858, p. 46.} Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, 1855;{Ibid.} transferred to the museum, 1883
Documentatie
W.L. Clowes, The royal navy : A history from the earliest times to the present day, 1898, vol. 2, p. 291-293
Gerelateerde objecten
Onderdelen
Gerelateerd
Duurzaam webadres
Als u naar dit object wilt verwijzen, gebruik dan de duurzame URL:
Vragen?
Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!
anonymous
Stern Decoration of the Royal Charles
England, c. 1663 - c. 1664
Inscriptions
- inscription, on the garter belt:[HONI] SOIT Q[VI M]AL Y PEN[S]E
- inscription, on the banderole:DIEV ET MON DROIT
- inscription, on the lion’s thigh, chiselled:EY
Scientific examination and reports
- paint samples: Centraal Laboratorium voor Onderzoek van Voorwerpen van Kunst en Wetenschap, 1970
Conservation
- Restauratieatelier Nederlandse Geschiedenis, 1970: cleaned; mounted on a slightly curved oakwood backplate; waxed
- Restauratieatelier Meubelen, 2013: restored
Provenance
…; Admiraliteit van de Maze (Admiralty of Rotterdam), Hellevoetsluis, 1673;1J.C.J. de Jonge, Geschiedenis van het Nederlandsche zeewezen, 5 vols., Haarlem 1858-62, vol. 2, 1859, p. 765. Rijkswerf (Navy dockyard) Rotterdam, early nineteenth century;2J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, p. 46. Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, 1855;3Ibid. transferred to the museum, 1883
Object number: NG-MC-239
Entry
Polychromed and carved stern decoration representing the Stuart coat of arms, supported by a crowned lion to port and a shackled unicorn to starboard.
The English 100-gun ship Naseby was built in 1655. The ship was named to commemorate Oliver Cromwell’s decisive land victory against royalist troops near the village of Naseby ten years earlier. At the Restoration of the monarchy in 1660 the ship was renamed The Royal Charles when it brought Prince Charles Stuart from Scheveningen back to England to be crowned King of England, receiving this decoration shortly afterwards. The Royal Charles served as the English flagship in several battles against the Dutch during the Second Anglo-Dutch War (1665-67).
In June 1667, when Michiel Adriaensz de Ruyter and Cornelis de Witt undertook an expedition to the River Medway to destroy the fleet at anchor near Chatham,4Many objects, including paintings, drawings and literature, relate to the Raid on the Medway and the capture of the Royal Charles, far too many to list here. For an overview of the objects pertaining to this subject in the collection of the Rijksmuseum, see J.P. Sigmond and W.T. Kloek, Sea Battles in the Dutch Golden Age, Zwolle 2014, pp. 138-51. the ship was captured by the Dutch along with several other warships, and towed to the river Maas. The ship was too large to be of practical use to the Dutch fleet, and in 1673 it was sold for breaking up at Hellevoetsluis for a sum of 5,000 Dutch guilders.5J.C.J. de Jonge, Geschiedenis van het Nederlandsche zeewezen, 5 vols. and index, Haarlem 1858-62, vol. 2, p. 765.
The stern decoration was preserved in the storehouses of the Admiralty of Rotterdam until the beginning of the nineteenth century, when it was put on display in the armoury of the Navy dockyard in Rotterdam by Rear Admiral Job Seaburne May (1765-1827). At the same time, a wooden panel explaining the provenance was added to the top of the carvings (see NG-MC-239-1). After the Navy dockyard in Rotterdam was closed, the object was transferred to the Navy Model Room in The Hague in 1855, and in 1883 it was sent to the museum.
Literature
J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 239; J.C.J. de Jonge, Geschiedenis van het Nederlandsche zeewezen, 5 vols. and index, Haarlem 1858-62, vol. 2, pp. 177-214; R. van Luttervelt, Catalogus tentoonstelling ter herdenking van Michiel de Ruyter geboren 24 maart 1607, exh. cat. Amsterdam (Rijksmuseum)/Vlissingen (Nieuw Tehuis voor Bejaarden) 1957, no. 176; R. van Luttervelt, Oude schepen / Old Ships, Amsterdam 1957, no. 17; R. van Luttervelt, ‘Herinneringen aan Michiel Adriaenszoon de Ruyter in het Rijksmuseum’, Bulletin van het Rijksmuseum 5 (1957), no. 2, pp. 27-71, pp. 51-52; P.G. Rogers, The Dutch in the Medway, London/New York 1970; C.J.W. van Waning and A. van der Moer, Dese aengenaeme tocht. Chatham 1667 herbezien door zeemansogen, Zutphen 1981; A.J. Hoving, ‘Stern Carvings’, Model Shipwright 78 (1991), pp. 49-54; W. van Nispen, De Teems in brant. Een verzameling teksten en afbeeldingen rond de Tweede Engelse Zeeoorlog (1665-1667), Hilversum 1991; H. Stevens (ed.), The Art of Technology: The Navy Model Collection in the Amsterdam Rijksmuseum, Amsterdam/Wormer 1995, pp. 12-15; A.J. Hoving, Message in a Model: Stories from the Navy Model Room of the Rijksmuseum, Florence, OR 2013, pp. 42-45; D. Starkey, Royal River: Power, Pageantry & the Thames, exh. cat. London (National Maritime Museum Greenwich) 2012, no. 197; G. van der Ham, De geschiedenis van Nederland in 100 voorwerpen, Amsterdam 2013, pp. 235-43; J.P. Sigmond and W.T. Kloek, Sea Battles in the Dutch Golden Age, Zwolle 2014, pp. 138-51
Citation
J. van der Vliet, 2016, 'anonymous, Stern Decoration of the Royal Charles, England, c. 1663 - c. 1664', in J. van der Vliet and A. Lemmers (eds.), Navy Models in the Rijksmuseum, online coll. cat. Amsterdam: https://data.rijksmuseum.nl/200315749
(accessed 2 December 2025 16:39:50).Footnotes
- 1J.C.J. de Jonge, Geschiedenis van het Nederlandsche zeewezen, 5 vols., Haarlem 1858-62, vol. 2, 1859, p. 765.
- 2J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, p. 46.
- 3Ibid.
- 4Many objects, including paintings, drawings and literature, relate to the Raid on the Medway and the capture of the Royal Charles, far too many to list here. For an overview of the objects pertaining to this subject in the collection of the Rijksmuseum, see J.P. Sigmond and W.T. Kloek, Sea Battles in the Dutch Golden Age, Zwolle 2014, pp. 138-51.
- 5J.C.J. de Jonge, Geschiedenis van het Nederlandsche zeewezen, 5 vols. and index, Haarlem 1858-62, vol. 2, p. 765.