Aan de slag met de collectie:
Model van een scheepskameel
anoniem, ca. 1780 - ca. 1840
De ondiepte Pampus bij Amsterdam vormde een obstakel voor grotere schepen. Om te voorkomen dat die vastliepen, werden aan weerszijden van het schip met water gevulde caissons bevestigd. Door het water uit deze ‘scheepskamelen’ te pompen werd het schip omhooggetild. Hierna kon men het over de ondiepte slepen. Eén kant van dit model is gevormd naar de scheepsromp. De betimmering is weggelaten, zodat de constructie zichtbaar is.
- Soort kunstwerkdemonstratiemodel
- ObjectnummerNG-MC-21
- Afmetingenhoogte 12,5 cm x breedte 97,5 cm x diepte 21,5 cm
- Fysieke kenmerkenhout, messing en touw
Identificatie
Titel(s)
Model van een scheepskameel
Objecttype
Objectnummer
NG-MC-21
Beschrijving
Constructiemodel van een scheepskameel, de stuurboordhelft van een paar. De huid is weggelaten zodat de constructie en indeling zichtbaar zijn. De romp is rechthoekig, aan een kant aangepast aan de vorm van een inpassende scheepsromp. Het model heeft drie niveau's: bodem, tussendek en bovendek; binnen is het door waterdichte schotten verdeeld in zes compartimenten. Het achterste compartiment herbergt de kajuit tussendeks: de opening voor de kombuisschoorsteen is aangegeven. Het model is volledig gedetailleerd met acht en twintig pompen in twee rijen, dertig braadspillen met touwen die door kokers naar de onderzijde geleid worden, tien spuien om de kameel vol te laten lopen, een kraanbalk, een beting en elf luiken. Het roer ontbreekt.
Onderdeel van catalogus
Vervaardiging
Vervaardiging
modelmaker: anoniem, Amsterdam (mogelijk)
Datering
ca. 1780 - ca. 1840
Zoek verder op
Materiaal en techniek
Fysieke kenmerken
hout, messing en touw
Afmetingen
hoogte 12,5 cm x breedte 97,5 cm x diepte 21,5 cm
Toelichting
Scheepskamelen werden ca. 1690 te Amsterdam uitgevonden door Meeuwis Meindertszoon Bakker om schepen met grote diepgang over de ondiepten van Pampus bij het IJ te krijgen. De twee helften werden ieder aan een zijde van het schip geplaatst, verbonden door touwen onder de kiel door, en leeggepompt. Door hun vorm werd de stabiliteit en een globale ondersteuning van de scheepsromp verzekerd. Scheepskamelen werden meestal getrokken door waterschepen.
Dit werk gaat over
Onderwerp
Verwerving en rechten
Copyright
Herkomst
...; transferred from the Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, to the museum, 1883
Documentatie
Duurzaam webadres
Als u naar dit object wilt verwijzen, gebruik dan de duurzame URL:
Vragen?
Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!
anonymous
Model of a Ship Camel
? Amsterdam, c. 1780 - c. 1840
Conservation
- Ab Hoving, april 1995: minor repairs
- Ab Hoving, april 2008: missing parts reconstructed; woodworm treatment; repainted; revarnished
Provenance
...; transferred from the Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, to the museum, 1883
Object number: NG-MC-21
Entry
Wooden construction model of a ship camel, the starboard one of a pair.
The planking has been left off, revealing its construction. The hull has the shape of a rectangular box, with one of its sides resembling the impression of a ship’s hull. The model has three levels: the bottom, between decks and the upper deck; the inside is divided into six compartments with bulkheads. The aft compartment has living quarters between the decks; the chimney aperture for the galley is indicated. The model is fully detailed with twenty-eight pumps in two rows, ten cocks for flooding, thirty windlasses with their tackles running to the bottom of the camel through wooden casing, a cathead, a riding bitt and eleven hatches. The rudder is missing.
Ship camels or lighters were invented by Meeuwis Meindertsz Bakker (1641-?) from Amsterdam around 1690 to lift the bigger ships over the shallows of Pampus into the river IJ at Amsterdam. They were placed one at either side of a ship, joined with tackles underneath the keel and pumped dry. Their shape would assure maximum support and stability for the ship. Camels were usually towed by so-called ‘waterschepen’.
Literature
J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 21; G. Doorman, Octrooien voor uitvindingen in de Nederlanden uit de 16de-18de eeuw, The Hague 1940, pp. 53-54; G. Boven and A. Hoving, Scheepskamelen & waterschepen. ‘Eene ellendige talmerij, doch lofflijk middel’, Zutphen 2009, pp. 44-45; A.J. Hoving, Message in a Model: Stories from the Navy Model Room of the Rijksmuseum, Florence, OR 2013, pp. 50-53
Citation
J. van der Vliet, 2016, 'anonymous, Model of a Ship Camel, Amsterdam, c. 1780 - c. 1840', in J. van der Vliet and A. Lemmers (eds.), Navy Models in the Rijksmuseum, online coll. cat. Amsterdam: https://data.rijksmuseum.nl/200314889
(accessed 28 November 2025 09:23:46).