Aan de slag met de collectie:
Model van een linieschip van 74 stukken
anoniem, ca. 1782
Uitvoerig gedetailleerd constructiemodel van de romp in twee op elkaar gestapelde helften, met los rondhout. Vier en zeventig geschutpoorten verdeeld over drie dekken; vijf dekken in totaal, van volledige beschieting en vele uitrustingsstukken voorzien, sommige onderdelen genummerd. Op het uitgewerkt galjoen een gekroonde leeuw als schegbeeld, vier gemakken, een zeepaard en vis tussen de slooiknieën. Gewrongen spiegel en hol wulf met twee poorten, hek en zijgalerij van twee verdiepingen, geheel versierd met snijwerk van allegorische figuren, lofwerk en wapentrofeeën. Recht roer voorzien van zogklampen, met vierkante roerkoning en gaten voor twee roerpennen; stuurwiel op het halfdek voor de bezaansmast. De zeeg loopt op naar beide uiteinden, twee barkhouten en twee reehouten. Rond onderwaterschip. Alle rusten met jufferblokken zijn aangebracht. Schaal ca. 1:33 (afgeleid).
- Soort kunstwerkscheepsmodel, constructiemodel, volmodel
- ObjectnummerNG-MC-500
- Afmetingenhoogte 51,5 cm (excl. masten) x lengte 180 cm x breedte 40,5 cm
- Fysieke kenmerkenhout, messing, mica en verf
Identificatie
Titel(s)
Model van een linieschip van 74 stukken
Objecttype
Objectnummer
NG-MC-500
Beschrijving
Uitvoerig gedetailleerd constructiemodel van de romp in twee op elkaar gestapelde helften, met los rondhout. Vier en zeventig geschutpoorten verdeeld over drie dekken; vijf dekken in totaal, van volledige beschieting en vele uitrustingsstukken voorzien, sommige onderdelen genummerd. Op het uitgewerkt galjoen een gekroonde leeuw als schegbeeld, vier gemakken, een zeepaard en vis tussen de slooiknieën. Gewrongen spiegel en hol wulf met twee poorten, hek en zijgalerij van twee verdiepingen, geheel versierd met snijwerk van allegorische figuren, lofwerk en wapentrofeeën. Recht roer voorzien van zogklampen, met vierkante roerkoning en gaten voor twee roerpennen; stuurwiel op het halfdek voor de bezaansmast. De zeeg loopt op naar beide uiteinden, twee barkhouten en twee reehouten. Rond onderwaterschip. Alle rusten met jufferblokken zijn aangebracht. Schaal ca. 1:33 (afgeleid).
Onderdeel van catalogus
Vervaardiging
Vervaardiging
modelmaker: anoniem, Amsterdam (mogelijk)
Datering
ca. 1782
Zoek verder op
Materiaal en techniek
Fysieke kenmerken
hout, messing, mica en verf
Afmetingen
hoogte 51,5 cm (excl. masten) x lengte 180 cm x breedte 40,5 cm
Toelichting
Het model is rijk gedetailleerd. De vroegste vermelding van het model dateert uit 1785, toen het naar de commissarisen van de Admiraliteit te Rotterdam werd gestuurd, die de plaats van de naam op het schip moesten bepalen; in 1818 werd het van Amsterdam naar de modellenverzameling in Den Haag gebracht. Op oude foto's is te zien dat het model oorspronkelijk geplaatst was op een grondplank en was voorzien van al zijn geschut. Het model stelt het linieschip Vrijheid van 74 stukken, lang 179 voet, werd in 1782 te Amsterdam gebouwd door W.L. van Ghent; het snijwerk werd uitgevoerd door Anthonie Ziesenis. Het was het Nederlandse vlaggeschip tijdens de Slag bij Kamperduin (11 oktober 1797) onder commando van J.W. de Winter en werd na zware averij en verliezen door de Engelsen genomen.
Dit werk gaat over
Persoon
Onderwerp
Plaats
Verwerving en rechten
Copyright
Herkomst
…; Rijkswerf (Navy dockyard) Amsterdam;{HNA 1.01.47.29 Admiraliteitscolleges, Collectie Van der Hoop, inv. no. 187, nota October 1818.} sent to the Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, 1818;{HNA 1.01.47.29 Admiraliteitscolleges, Collectie Van der Hoop, inv. no. 187, nota October 1818.} transferred to the museum, 1883
Documentatie
- G.D. Bom, "D'Vrijheid" 1781-1797. Geschiedenis van een vlaggeschip, Amsterdam 1897.
- Lars Zimmermann, Untersuchung und restaurierung von dem Schiffmodell, Amsterdam 1999 [onderzoeksrapport]
- L.G. Carr Laughton, Old Figure Heads and Sterns, London/New York 1925, p. 55.
- R.B. Prud'homme van Reine, Jan Hendrik van Kinsbergen 1735-1819. Admiraal en filantroop, Bussum 1990.
Duurzaam webadres
Als u naar dit object wilt verwijzen, gebruik dan de duurzame URL:
Vragen?
Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!
anonymous
Model of a 74-Gun Ship of the Line
? Amsterdam, c. 1782
Conservation
- Ab Hoving, 2000: minor repairs
- Restauratieatelier Scheepsmodellen, 2002: rerigged
Provenance
…; Rijkswerf (Navy dockyard) Amsterdam;1HNA 1.01.47.29 Admiraliteitscolleges, Collectie Van der Hoop, inv. no. 187, nota October 1818. sent to the Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, 1818;2HNA 1.01.47.29 Admiraliteitscolleges, Collectie Van der Hoop, inv. no. 187, nota October 1818. transferred to the museum, 1883
Object number: NG-MC-500
Entry
Fully detailed wooden construction model of the hull in two superimposed sections with loose spars and tops, mounted on a stand.
Seventy-four gun ports are indicated in three tiers. The model has five decks in total, detailed with all of the panelling and fittings, some are labelled with numbers. The beakhead has a crowned lion as a figurehead and four loose seats of ease. Carvings of a seahorse and a fish are shown between the knees of the head. The stern has a round tuck and a hollow counter with two chase ports, a taffrail and two-storey quarter galleries, fully detailed with carvings of allegorical figures, foliage and trophies. Below the stern a straight, square-headed rudder with holes for two tillers and afterpieces are specified. The steering wheel on the quarterdeck is fitted before the mizzen. The sheer rises slowly towards both ends, two wales and two sheer rails are indicated. The model has three sets of channels rigged with deadeyes. The hull is round. The interior is very detailed and has two sections that can be lifted out.
The earliest reference to the model dates from 1785, when it was brought before the Admiralty of Rotterdam in order to decide where to place the name on the ship. Many parts and compartments have been labelled, probably for instructional use. In 1818 it was transferred from Amsterdam to the Navy Model Room in The Hague.3HNA 1.01.47.29 Admiraliteitscolleges, Collectie Van der Hoop, inv. no. 187, nota October 1818. Obreen describes the model with its full complement of guns,4J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 500. and on early photographs the model was indeed fitted with all its guns and mounted on a base, but now both guns and base are missing. There is a very similar model of the Dutch 74-gun ship of the line Staten Generaal (Washington) in the collection of the National Maritime Museum in Greenwich.5Greenwich, National Maritime Museum, inv. no. SLR0591.
The 74-gun ship of the line Vrijheid, 179 feet long, was built in 1782 in Amsterdam by Willem Lodewijk van Gent. Anthonie Ziesenis carved the decorations. Vrijheid was the flagship of the Dutch fleet at the Battle of Camperdown (11 October 1797) under the command of Rear Admiral Jan Willem de Winter (1761-1812) and was captured by the British after suffering severe damage and heavy losses.
Scale (derived) approx. 1:33.
Literature
J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 500; G.D. Bom, ‘D’Vrijheid’ 1781-1797. Geschiedenis van een vlaggeschip, Amsterdam 1897; L.G. Carr Laughton, Old Ship Figure-Heads and Sterns, London/New York 1925, pp. 55, 96; A.A. Lemmers, Techniek op schaal. Modellen en het technologiebeleid van de Marine 1725-1885, Amsterdam 1996, p. 24
Citation
J. van der Vliet, 2016, 'anonymous, Model of a 74-Gun Ship of the Line, Amsterdam, c. 1782', in J. van der Vliet and A. Lemmers (eds.), Navy Models in the Rijksmuseum, online coll. cat. Amsterdam: https://data.rijksmuseum.nl/200315805
(accessed 22 December 2025 23:34:14).Footnotes
- 1HNA 1.01.47.29 Admiraliteitscolleges, Collectie Van der Hoop, inv. no. 187, nota October 1818.
- 2HNA 1.01.47.29 Admiraliteitscolleges, Collectie Van der Hoop, inv. no. 187, nota October 1818.
- 3HNA 1.01.47.29 Admiraliteitscolleges, Collectie Van der Hoop, inv. no. 187, nota October 1818.
- 4J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 500.
- 5Greenwich, National Maritime Museum, inv. no. SLR0591.