Het Vernuft beloont de vlijt en bestraft de luiheid

Het Vernuft beloont de vlijt en bestraft de luiheid

RP-P-2012-34

Jonge halfnaakte vrouwelijke personificatie van het Vernuft (Solertia) houdt een inktpot op voor een schrijvende (of tekenende) naakte man rechts. Naast hem zit een vrouwelijke personificatie getooid met een laurierkrans (de Poëzie; de Inspiratie?). De Deugd tikt met een stok naar het hoofd van een naakte jongeling links, die rust op de schoot van een jonge vrouw. De landschappen in de achtergrond weerspiegelen het deugdzame gedrag van de schrijver/tekenaar rechts en de indolentie van de figuur links. Rechts in de achtergrond zaaien en oogsten boeren graan; links in de achtergrond besteelt een man een boerderij; wordt iemand overvallen door rovers en staan een galg en een rad.

• verzamelaarsmerk, verso, gestempeld: Lugt 739
• watermerk: Kruik

• Schéle 251
• Hollstein Dutch 84

• prentmaker: toegeschreven aan Cornelis Bos
• prentmaker: Cornelis Massijs [verworpen toeschrijving]
• naar tekening van Girolamo Sicciolante (toegeschreven aan)

ca. 1540 - voor 1544

gravure

hoogte 348 mm (afgesneden binnen de plaatrand; boven met het verlies van 15 mm) x breedte 471 mm

Toeschrijving door Hollstein aan Cornelis Massys verworpen. Door Schéle toegeschreven aan Cornelis Bos. Door Bos uitgevoerd, vermoedelijk voor 1544, in Italië, naar voorbeeld van een tekening toegeschreven aan Girolamo Sicciolante in de Hermitage, St. Petersburg (zie cat. Dobrosklonsky Moskou 1940, p. 119, nr. 344; afb. LII). De figuurgroep in de prent is spiegelbeeldig aan die in de tekeing; de landschappen die de gevolgen van 'goed' en 'fout' gedrag weerspiegelen zijn hoogstwaarschijnlijk toevoegingen van Cornelis Bos. De prent wordt uitvoerig besproken door Ilja veld man in het fundamentele artikel ''Images of Labor and Digilence'' Simiolus 21 (1992), pp. 227-264, spec. pp. 243-244, fig. 21). Veldman maakt duidelijk dat de prent van Bos naar Siciolante aan het begin staat van een rijke iconografische traditie van prenten waarin vlijt en luiheid tegenover elkaar gezet (zie bijvoorbeeld de prenten van H. Wierix en R. Sadeler naar Maarten de Vos, Veldman afb. 22 en 23). Ook het landschap waarin aan de ene kant graan wordt verbouwd en waar aan de andere kant de gevolgen van de luiheid worden getoond ziet men in deze prenten terug. Andere afdrukken bevinden zich in Dresden, Wenen, Los Angeles (Lacma) en Londen (BM).

Aankoop uit het F.G. Waller-Fonds

aankoop 2012

Publiek domein

• Schéle 251
• Hollstein Dutch 84

Als u naar dit object wilt verwijzen, gebruik dan de duurzame URL:

https://id.rijksmuseum.nl/200544947