Museumdocent
Portrait of a Couple, Probably…
Frans Hals
Hals was een oorlogsmigrant met een ander geloof. Schilderde alleen rijke mensen. Geen geestelijken. Verder duidelijk (praatje als altijd)
Bloemstilleven met een keizerskroon…
Jacob Vosmaer
Uit 1615. Manieristisch bloemstilleven. Wild, donker. Keizerskroonbloem (bovenste) komt uit Perzie. De tulpen werden geintroduceerd. Bloemen verleppen uiteindelijk. Blaadjes vallen er al af. Het tijdelijke eeuwig maken door dit schilderij op te hangen. Het laten zien van de werkelijkheid door gebreken. De muur is een beetje kapot. Zo weet je wat voor muur het is. Zelfs een muisje kruipt naar een klein kruimeltje of blaadje. Dit geeft beweging aan dit stilleven. De echte beweging kun je natuurlijk niet afbeelden als schilder.
On display in Gallery of Honour
See it now in the museum
131 works of art from this collection are currently on display in the Rijksmuseum. View and follow the route using the free Rijksmuseum app.
View this route
The Cattle Ferry
Esaias van de Velde
Dit soort schilderijen hingen in de steden. Het verlangen naar het platteland. Kwam binnen in die stadspaleizen. Je voelt het drassige en water dat op het land ligt. Typisch Nederlands.
On display in room 2.6
Winter Landscape with Ice Skaters
Hendrick Avercamp
Het genre: ijsgezicht. Avercamp specialiseerde zich hierin. Er was wel verschil tussen mensen, maar het zorgde vooral voor veel pret. Gesigneerd op het schuurtje. Vol met grapjes. Hij werkte in isolatie. Kon niet spreken en horen.
On display in room 2.6
Still Life with Fish, Sea Food and…
Clara Peeters
Zeer realistische vis. Hij glanst nog. net gewassen. Daarachter bloemetjes zodat de vis niet teveel stinkt. Oesters ook heel echt. Het moest lijken alsof het er toevallig lag. Alsof jij door een venster kijkt waar die spullen liggen. Klein schilderijtje dat makkelijk op te hangen was. Er ontstond een levendige kunsthandel in de Republiek zo in het begin van de zeventiende eeuw.
On display in room 2.6
Still Life with Cheese
Floris Claesz van Dijck
Uitstalling van lekkere dingen, maar ook het kunnen van de kunstenaar. De horizon ligt erg hoog. Zo kun je veel laten zien. Veel olijven, Duits steengoed op rechts, appels, druiven, kweeperen, brood en oude kazen. Oud, ouder oudst. Werkelijkheid nabootsen was het hoogst haalbare. Als kijker ervaren dat je mee kan zitten aan tafel. Schilders schilderden dus de gebreken, zo echt mogelijk. Verharde appels, snedes van het mes op de kaas. Witte schijnsel op druiven. Schil die langs de tafelrand valt. Het bord steekt uit: illusie van driedimensionaliteit.
On display in Gallery of Honour
Democritus
Hendrick ter Brugghen
Carravagist
On display in room 2.1
Lidded ewer
Adam van Vianen (I)
Woonde in Utrecht en werd door het Amsterdamse gilde gevraagd een beker te maken. Dit was gek: een Utrechter moet een beker maken voor een man die in Praag woont. Beker in de kwabstijl. Stijl die de zwaartekracht ontkent. Vormen worden heel vrij en fantasievol. Het aapje draagt de vissenkop, waar de deksel opstaat met een gekke kuif, die overgaat in een handvat dat een aapje is die buigt. Vormen uit de natuur, fantasievormen die de vrijheid zoeken. Geeft het een moderne indruk. Beker uit 1614. Misschien Jugendstill? Nee uit 1614, heel vernieuwend.
On display in room 2.1
The Return to Amsterdam of the…
Hendrick Cornelisz Vroom
Eerste vloot naar Azie gaat in 1595 om specerijen te kopen. Tweede vloot gaat met 8 schepen. Een jaar na hun vertrek keren ze terug uit Java en de Bantameilanden vol met specerijen. De handel met de oost legde Nederland geen windeieren: ze verdienden enorm veel. Over de ruggen van anderen weliswaar. Veel uitbuiting en slavernij. Winstgevend. Nieuwe stadspaleizen herrezen. je ziet hier vier schepen, maar ook kleine bootjes die hen verwelkomden. Later werd de WIC opgericht. De wingewesten (Suriname en Antillen) lagen op die routes. Er was een behoefte om de stadspaleizen te vullen met kunst.
On display in room 2.9
Maurits, Prince of Orange…
Michiel Jansz van Mierevelt
In een pronkharnas afgebeeld. Hij laat zien dat hij een krijgsheer is. Hij is benoemd tot aanvoerder van het leger en strijdheer. Gaat door me tde opstand tegen de Spanjaarden. Tachtigjarige oorlog is een feit. De setting is duidelijk: grote onrust en oorlog. Tegelijkertijd grote economische welvaart, door hoogopgeleide mensen, iedereen pikte zijn graantje mee. Nederland begon overzee te gaan. Naar Azie.
On display in room 2.1
Portrait of William I, Prince of…
Adriaen Thomasz. Key
Een van de vele portretten van Willem I, Willem de Zwijger, de Vader des Vaderlands. Geschilderd door Adriaen Key. Als burger kijkt hij ons aan. Zijn zoon Maurits pakt dat heel anders aan.
On display in room 2.1
The Massacre of the Innocents
Cornelis Cornelisz. van Haarlem
Monumentaal stuk. Herodus hoort dat in Bethlehem een kind is geboren dat de koning van de joden gaat worden. Hij vermoordt alle jongetjes onder de twee jaar. Piece de resistance van Cornelis van Haarlem. Gruwelijkheid. Bijna te gruwelijk om naar te kijken. Hij heeft het gemaakt voor prins Maurits. Toppunt van vreselijkheid: Herodus was een tiran. Misschien een link naar Filips II: de tiran van de Nederlanden. Onder wie het beleg van Haarlem had plaatsgevonden. Kon dienen voor prins Maurits als een voorbeeld. Wees een goede koning. Maar waarom naakte soldaten? Voorbeelden in Italiaanse tradities. Toppunt van spierbundels en de mannelijke anatomie. Hij had kaas gegeten van de menselijke anatomie. We kijken een achterwerk in. Over de top en dus ook esthetisch. Dit typeert de kortgeleefde kunstvorm van manierisme: verhalen vertellen, menselijk lichaam. Die drie mannen van het manierisme uit Haarlem brachten dit naar de voorgrond vlak voor de 17e eeuw.
On display in room 2.1
Hercules Pomarius
Willem Danielsz. van Tetrode
Willem van Tetrode was een beeldhouwer ten tijde van de beeldenstorm. Veel van zijn kunstwerken zijn vernietigd terwijl hij nog leefde, net als veel schilderijen van Maarten van Heemskerck, die dat ook zelf moest meemaken. Willem van Tetrode kreeg na de eerste beeldenstorm de allerprestigieuste opdracht: het altaar van de Oude Kerk in Delft. Na jarenlang beitelen was het af en werd het tijdens de tweede beeldenstorm aan diggelen geslagen. Willem werd nooit meer de oude en verhuisde naar Keulen, wat nog wel katholiek was, en vestigde zich daar. Hier maakte hij dit beeld: Hercules Pomarius, omdat Hercules appels achter zijn rug verstopt. Inspiratie: beeld uit de oudheid. Wijdbeens en uitdagend opzij gekeken. Stoere held in actiestand. Lange benen en woest gezicht.
On display in room 2.1
The Seven Works of Mercy
Master of Alkmaar
Goede daden van Christenen. Zo zou je moeten leven. Er is veel geweld op dit paneel toegebarcht. Twee soorten beschadigingen. Waterschade aan de randen. De geestelijken zijn gespaard gebleven, daar ging het de beeldenstormers niet om. De weldoeners zijn weggekrast. Hoe kan dit? Het is een daad tegen het rooms-katholieke geloof. Het kwijtschelden van schulden door aflaten. Je kon je barmhartigheid niet kopen, vond Luther, je moest het uit jezelf doen. Daarom zijn de weldoeners zo toegetakeld. (Misschien verhaal over karma??)
On display in room 0.4
Iconoclasm in a Church
Dirck van Delen
Dit schilderij is later geschilderd, dus geen ooggetuigeverslag. Maar zo zou het eruit hebben kunnen zien. In 1566 kwamen spanningen tot een hoogtepunt. Tussen augustus en oktober barste de bom en werden enorm veel beelden en kerken en kloosters kapot gemaakt. Hertog van Alva werd gestuurd naar Nederland en indirect begon toen de tachtigjarige oorlog.
On display in room 2.1
Hercules Destroying the Centaur…
Maarten van Heemskerck
Visuele parallellen met beeld van Simson. Maarten van Heemskerck zag een wassen beeld van Michelangelo in Rome en maakte daarna deze tekening, gebaseerd op dat beeld.
On display in room 0.6
Samson Fighting Two Philistines
Paul Heermann
Compositie van Michelangelo. Een replica van een renaissancebeeld uit Rome. Maarten van Heemskerck zag dit wassen beeld door Michelangelo gemaakt in Rome en verwerkte het in zijn tekening: Hercules vernietigt de centaur Nessus.
On display in room 2.26
Landscape with an Episode from the…
Jan Jansz Mostaert
Er zijn twee groepen te onderscheiden. Links naakte mensen met primitieve wapens en rechts geharnaste mannen met goede wapens. Zij hebben kanonnen, zwaarden en geweren. Er speelt hier een menselijke tragedie af. Het kanon is net afgegaan. Een vrouw bij de rots is geraakt en ligt achterover. Een vrouw rent weg omdat haar man wordt toegetakeld. Veel mensen met pijl en boog gaan het niet halen. Dit schilderij is door Karel van Mander gezien en beschreven in 1604: 'Een landschap, wezende een West-Indiën, met veel naaktvolk, met een grillige klif, een vreemd gebouw en huizen en hutten.' Het gaat dus om Amerika. Weinig kunstenaars geweest, dus Mostaert moest het hebben van zijn fantasie. Veel exotische details toegevoegd. Het valt op dat je vooral de naakte mensen ziet ipv de geharnaste mensen. Het schilderij verheerlijkt de slag niet. Was dit kritiek op de expansiedrift van Karel V? Kritiek op hebzucht en macht? We weten het niet, maar wel heel interessant schilderij.
On display in room 0.4
Virgin and Child
Lucas van Leyden
On display in room 0.1
Worship of the Golden Calf
Lucas van Leyden
(2/2) en eist dat de vrome mensen de ongelovige mensen vermoorden. De mensen die niet meedansten, moeten de dansers vermoorden. Dan worden er zomaar 3000 mensen vermoord. Als je dan nog een keer goed kijkt, zie je dat niet iedereen even hard aan het feesten zijn. Er zitten mensen te praten en gewoon zitten. Een bescheiden drankje. Kan het zijn dat Lucas ons de keuze gaf? Waren we de kuise Israelieten of de verafgodende Israelieten?
On display in room 0.6
Worship of the Golden Calf
Lucas van Leyden
(1/2) Dit drieluik hangt tegenover die van Van Oostsanen. De verschillen zijn heel duidelijk. Dit is een doorlopende scene en doorlopend landschap. Scenes worden kleiner, achtergrond wordt belangrijker. Opmaat voor Ruysdael etc. Dit is geen Nieuw Testamentische scene, maar een Oud Testamentische scene. Heel raar. Heeft te maken met humanisme en protestantisme. Ook het Oude Testament wordt nu weer meer gelezen. Compleet nieuwe verhalen. Lucas van Leyden ging daar helemaal in op. We zien het cruciale moment van Exodus. Dit is de woestijn van Sinai, de Israelieten zitten hier onder leiding van Mozes. Tenten zijn opgezet. Mozes is weg, al 40 dagen en 40 nachten. Hij is op de berg van Sinai en zit helemaal achterin in de wolken op de berg. (Een heel klein figuurtje is te zien) Die wolk is God en spreekt met hem. Geeft hem 2 tafelen met de 10 geboden. Eerste gebod is: Gij zult geen andere goden aanbidden. Het eerste wat hij ziet als hij de berg afkomt, zijn de Israëlieten die om een gouden kalf dansen, een afgodsbeeld: is van de gekke! Hij staat op het punt de tafelen kapot te slaan uit woede. (Is te zien op de achtergrond achter het gouden kalf). Karel van Mander, beroemde kunstbiograaf kende dit werk. Publiceerde in 1604 zijn schilderboek. Hij had dit schilderij gezien in de Kalverstraat en schreef erover: 'In dit feestvieren ziet men uiterst levendig afgebeeld de losbandige aard van het volk en de onkuise lust die uit hun ogen straalt.' Precies was Lucas wilde. Hij draaide de verhalen om. Hij plaatste Mozes en het gouden kalf op de achtergrond, maar de feestende mensen op de voorgrond. Orkestje, naakt stel, vrijende mensen, op de voorgrond een zondig feest. Rechterluik een man die tongt en ons aankijkt. Grappig en nieuw. Hij neemt ons mee in de waarschuwing. Wellicht een kritiek op de verering van Godsbeelden. Weten we niet. Roept veel vragen op. Dit verhaal van de dansende mensen loopt niet goed af. Mozes slaat inderdaad de tafelen kapot en eist dat de vrome mensen
On display in room 0.6
Triptych with the Adoration of the…
Jacob Cornelisz van Oostsanen
Kan open en dicht. Meestal is het drieluik dicht, alleen open op feestdagen. In dit geval ging dit drieluik alleen met Driekoningen open, dit is dan ook het thema van het drieluik. Casper heeft de kroon op de grond gezet, Melchior zit rechts met een bokaal en Balthazar met een kristallen bol. Op de zijluiken zijn de stichters, de opdrachtgevers te zien. De familie Heerenman uit Amsterdam. Links zien we de vader met zes zonen. Een zoontje in het wit is al dood. (wit doodshemd). Aan de rechterkant de moeder met zeven dochters, waarvan er ook een in het wit is, die was ook al dood. De ouders hebben allebei hun heilige bij zich. De moeder heeft de heilige Catharina van Alexandrie bij zich, de vader de heilige Hieronmyus met zijn leeuw. Vrij traditioneel altaarstuk. Overgang van middeleeuwen naar Rennaissance. Veel traditionele details. Os en ezel bij de aanbidding. Jozef is altijd een beetje buitengesloten op dit soort scenes. Hier ook weer, hij staat in het rood achteraan mee te kijken. Hij is awkward afgebeeld. Achtergrond met menigte met mensen die op zoek zijn naar Jezus. Allemaal vrij gestandiseerde gezichten. Dit is traditioneel. Maar toch zie je Renaissance-elementen. Er zijn twee puti te zien die een cartouche flankeren met het jaartal 1517. En daaromheen ornamenten. Invloed van Italiaanse ornamentprenten. Verder weinig Renaissance-invloeden. Jacob van Oostsanen is de eerste Amsterdamse kunstenaar van wie we de naam kennen! Vrij laat, zo rond 1500. Italianen kennen we dan allang van naam. In de Noordelijke Nederlanden kennen we weinig kunstenaars. 15e eeuw kennen we niemand. Er begint iets te gebeuren, steeds meer kunstenaars beginnen we van naam te kennen. Voor het eerst supersterren onder de kunstenaars.
On display in room 0.6
Tapestry with the arms of Emperor…
Willem de Pannemaker
Wandtapijt gemaakt door Willem de Pannemaker uit Brussel. Het wapen van Karel V is de dubbelkoppige gekroonde adelaar met een aureool.
On display in room 0.4
The Arrest of Diepo Negoro by…
Nicolaas Pieneman
On display in room 1.17
Portrait of William I, King of the…
Joseph Paelinck
Hermelijnen mantel, kennen we van Willem Alexander. Staatsieportet, dat veel moet worden gereproduceerd. Dit portret laat nog wat anders zien. Hij wijst op een landkaart naar Java. De Britten hadden de voormalige kolonien in handen gekregen. Na 1815 kreeg Nederland een deel terug. Dit ziet hij als een overwinning. Dit hing in het paleis van gouverneur generaal op Java.
On display in room 1.12
The Battle of Waterloo
Jan Willem Pieneman
Fransen vallen Nederland binnen in 1794. Ze blijven tot 1813. Schilderij van de veldslag. Voor Wellington geschilderd, zit in het midden op zijn paard Kopenhagen. Adjundant heeft brief. Fransen worden verslagen en Napoleon vlucht. Van alle Engelse officieren zijn portretten gemaakt door Pieneman, bevnidnen zich in het huis van Wellington. Verwerkt in dit schilderij. Op de brancard kroonprins Willem Frederick, zoon van Willem I. Willem I bood 40000 gulden om het schilderij te kopen. Dus niet voor Wellington, maar voor het huis Oranje Nassau. Hij was de eerste koning.
On display in room 1.12
General Daendels Taking Leave of…
Adriaan de Lelie
Daendels komt Kraeyenhoff tegen en geeft de opdracht om naar Amsterdam te gaan en het bestuur over te halen om de sleutels van de stad aan de Fransen te overhandigen. Dan zijn we de Bataafse Republiek. Al snel onderdrukken de Fransen dit.
On display in room 1.10
Clock case
Matthijs Horrix
van Wilhelmina van Pruisen. In vorm van een pagode. Bekleed met Chinees en Japans lakwerk. Hebben ze samen tot ontwikkeling gebracht. Horrix en Wilhelmina. Een bloei van een hofstijl dus. Er is groot verzet tegen de heersende klasse.
On display in room 1.10
Frederika Sophia Wilhelmina…
Johann Friedrich August Tischbein
Vrouw van stadhouder Willem V. Zij schept weer een hofstijl. Ze krijgt een klok van haar oom, Frederik de Grote uit Pruisen. Ze verafgoodt haar oom, maar vindt de klokkast (pendulekast) die ze van hem krijgt heel lelijk. (Zie pendulekast van Matthijs Horrix)
On display in room 1.10
Commode
Matthijs Horrix
Horrix heeft zich op de Franse voorbeelden geïnspireerd. Met marquetterie versierd. Navolging van Parijse 18e eeuwse meubelkunst. Op de commode staat een ruiterstandbeeld van koning Frederik de Grote van Pruisen. Horrix was favoriete kunstenaar van prinses Wilhelmina van Pruisen (vrouw van stadhouder Willem V). Zij noemt deze kunstenaar vaak in haar brieven.
On display in room 1.10
The Drawing Gallery of the Felix…
Adriaan de Lelie
On display in room 1.10
The Sculpture Gallery of the Felix…
Adriaan de Lelie
Beeldenzaal van Felix Meritis. Gipsen afgietsels van de beroemde beelden werden daar verzameld om kunstenaars te laten oefenen om die na te tekenen. Naakte witte goden contrasterend met de sobere Nederlanders. Begin van de 19e eeuw. In de jaren '70 van 18e opgericht.
On display in room 1.10
Pair of candelabra
Johannes Schiotling
Gemaakt door beroemde zilversmid: Schiotling. Veel buitenlanders die naar Nederland kwamen. Internationale impulsen in de kunst. Je kunt de kandelaars eraf halen en dan hou je een klassieke zuil over. Klassieke oudheid is toch steeds weer gezien als een niet te overtreffen stijl. Hoog aanzien, net als de natuur zelf.
On display in room 1.7
The Rape of Europa
Nicolaas Verkolje
Mythologisch schilderij. Verkolje kijkt naar Franse schilders. Is geen stijf schilderij, maar wel een zwak aftreksel van de Franse schilders.
On display in room 1.6
Dutch Girl at Breakfast
Jean-Etienne Liotard
Zo bekijkt Liotard de 18e eeuw. Ode aan de eenvoud van Nederland op dat moment. De gemiddelde Nederlander omringde zich niet met die pronkstukken van rococokunst. Liotard laat zien dat alles min of meer mooi is. Mooie meubels. Vrij sober beeld waarvan hij de inimiteit prachtig weet te vangen. Meeste drama zit in het schilderij aan de muur. 17e eeuws schilderij met dramatiek. Wil bewust constrateren met de stilte van het meisje. Weet hij mooi te vatten. Een beeld van een buitenlander hoe hij de 18e eeuw zag. Niet de Nederlanders die naar het buitenland kijken en die rococostijl hierheen brengen, maar juist andersom. Nederlanders doen moeite om dit binnen te halen.
Marie Fargues, the Painter’s Wife
Jean-Etienne Liotard
Verinnerlijkt levensgevoel van 18e eeuw, niet zo dik er bovenop. Vrouw van een reizend portretschilder en vond in NL zijn vrouw en portretteert haar in Turkse kledij. Heel individueel en geobserveerde vrouw. Heel modern van gevoel vergeleken met 17e eeuwse schilderijen. Menselijkheid van de 18e eeuw.
On display in room 1.9
Portrait of Charlotte Beatrix…
Mattheus Verheyden
De stof van haar jurk is in overeenstemming met het behang. Evenals het horloge. Alles is 1 eenheid. Het ornament regeert en is leidende principe. Het ligt er wel dik bovenop.
Cabinet
anonymous
Zeldzaam voorbeeld van een grote zware kast. Hoort niet in rococo, alles moet bewegen als natuur en water. Moet er niet uitzien alsof het gebouwd is, maar meer alsof het gegroeid is. De poten van deze kast schuimen weer op, op de vloer. Ze drukken niet uit wat ze doen. Dus niet klassiek (wij zijn geschikt dit zware meubel te dragen, dat dragen ze niet uit) Geen metaal in deze kast. Nauwelijks een functioneel meubel. Grote ornamentele kunstwerken die centraal staan voor de 18e eeuw.
On display in room 1.2
Buffet cupboard
anonymous
Metershoog gevaarte dat in een huis in Amsterdam stond. Schuin tegenover meneer Beuning. Enorm ding met heel veel beeldhouwwerk. Om van te genieten.
On display in room 1.8
Stadtholder’s chair
Gerrit Hutte
Voor Willem IV gemaakt. Als de stadhouder rechtsprak werd hij gebruikt. Het is een overdreven rococomeubel. Over the top. Alles is versiering, alles sproeit en sprankelt op een assymetrische manier. Beetje wonderlijk als je bedenkt wat voor een plechtig meubel het is. Het ziet eruit alsof het er voor een fantasiepaviljoen is gemaakt. Provinciaal eigenlijk: laat zien dat hij weet wat de Fransen maken. Terwijl de Fransen dit gek zouden vinden. Die hadden juist statige meubels voor serieuze bijeenkomsten. Nederlanders waren niet a la mode. Geeft de Nederlandse spullen eigenlijk iets grappigs. Het zegt veel over hoe wij opkeken naar de Fransen.
On display in room 1.2
Portrait of William IV
Jacques-André-Joseph Aved
In 1747 wordt Willem IV stadhouder, heel kort. Niet heel machtige man. De Staten Generaal hebben een zwaardere positie dan hij. Een zwakke figuur, wil Den Haag verbouwen. Maar hij krijgt het geld daar niet voor. Veel van zijn artistieke initiatieven lopen een beetje dood. Wel een man van de modernste kunst.
On display in room 1.2
Bust of Dom Luis da Cunha
Jan Baptist Xavery
Is ambassadeur van Willem IV. Da Cunha probeert goede architecten op te laten leiden in Parijs.
On display in room 1.2
Wine fountain and cooler
Alger Mensma
Grote zilveren fontein voor koel water. Koelbak daaronder kon je vullen met water. Gemaakt in Amsterdam in 1730. In klassieke stijl geïnspireerd op Lodewijk XIV. Sprake van opbouw. Benadrukt door zware profielen. je hebt heel duidelijk het gevoel dat het is geconstrueerd en opgebouwd als een gebouw. Koud water erin gieten om uiteindelijk gekoeld water te kunnen schenken. Voor een speciale gelegenheid gemaakt: allebei een geschenk van de VOC aan kapitein Schrijver ter beloning van heldendaden die hij had verricht. Algerijns kaapschip veroverd, waar hij een kostbaar cadeau voor kreeg. Schrijver heeft aangegeven dat hij deze twee dingen heel graag wilde hebben. Was thuis bezig met het samenstellen van een pronkbuffet. In stijl lijken deze stukken op elkaar, maar hoeven niet tegelijkertijd te zijn gemaakt. In het museum zijn de vitrines ook zo ingericht, dat je een buffet bij elkaar ziet dat bij elkaar had kunnen horen. Gebaseerd op ouderwetse tekening van Marot. Zo ouderwets want er is geen hof tijdens het tweede stadhouderloze tijdperk. Er wordt niet veel gebouwd. In 1747 ontstaat pas een hof door oorlogsdreiging. Willem IV wordt aangesteld.
On display in room 1.1
Portrait of Jan Pranger and an…
Frans van der Mijn
Jan Pranger is trots op wat hij heeft bereikt in de handel. Achter hem staat een tot slaaf gemaakte vrouw. Ze heeft geen schoenen aan en draagt de parasol voor Jan.
On display in room 1.5
Wine glass with a view of the port…
Simon Jacob Sang
Rijkdom van de 18e eeuw zit ook nare kant aan. Je ziet dat op dit glas. Rijke mensen proostten op hun welvaart: het welvaren van Curacao. Mensen werden verhandeld daar, op de slavenmarkt. Je ziet schepen en fort en de vlag van NL. Gekoloniseerd gebied dat ontgonnen wordt. Gebruikt om te proosten. Je ziet niet dat er heel veel ellende achter schuilgaat. De mensen waren zo brutaal en trots dat zij dat letterlijk lieten afbeelden.
On display in room 1.5
Portrait of a Member of the Van der…
Cornelis Troost
Individu, zit in een soort theateropstelling. Stelt zich aan de kijker voor als een man die van de kunsten houdt. Cornelis Troost was een belangrijke portretkunstenaar.
On display in room 1.1
The Art Gallery of Jan…
Adriaan de Lelie
Kamer lijkt op Kopskamer. Hoes om stoel beschermt de echte bekleding van de stoel. Past bij de gordijnen. Achterkamer: gordijnen heel kunstig opgehangen. De kamer is gevuld met mensen, die hele mooie kleding dragen, ze zijn een uitbreiding van het kunstwerk. Vrij uniek schilderij. Een portret van een bestaand vertrek. Kunstverzameling van Gildemeester, een beroemde verzameling van schilderijen. Meeste schilderijen kennen we. Zijn nu verspreid over de wereld en verkocht. Architect zou dit verschrikkelijk vinden: al die schilderijen op de muren. De mensen die hier woonden staan erop. We weten precies wie iedereen is: een letterlijke weergave hoe er geleefd werd. Dit zag je niet in de 17e eeuw. Persoon met vrienden in omgeving. Reflectie van de belangstelling voor het individu, met z'n zielenroerselen: filosofie van de 18e eeuw!
On display in room 1.10
Haarlem reception room 1794
Abraham van der Hart
Ontworpen door Amsterdamse architect: Abraham van der Hart. Pronkvertrek. Duidelijk voorbeeld: waar ging het de 18e eeuwer om? Ornamentiek en geheel. Klassieke indeling van het vertrek. Tegen de rococo. Vanaf 1760: keer terug naar de klassieke architectuur. Alles is hier recht, symmetrisch en klassiek. Vrij sober. Meubelen en aankleding zijn bewaard gebleven: heel bijzonder. Altijd donker geweest. 1 of 2 keer per jaar werd er uitgepakt, dan was er een ontvangst. Schil van het vertrek: kleed, schoorsteen en de meubelen horen bij elkaar. Meubels altijd tegen de muren. Verfraaiing van de architecteuur. Bekleed met zijde uit Lyon: heel kostbaar, kostbaarder dan schilderijen. Dus zeer goed beschermd. Heel bijzonder. De kunst van de tappisier. (kwam eind 18e eeuw op grote hoogte) Ieder stukje van het meubel heeft ander patroon. Geraffineerd ensemble. Terugkeer naar klassieke stijl, late 18e eeuw.
On display in room 1.7
Room from an Amsterdam canal house
anonymous
Het vertrek is leidend in de 18e eeuw. Een ensemble: alle voorwerpen en omgeving is belangrijk. Het geheel is belangrijker dan de afzonderlijke onderdelen. De kamer was vaak het belangrijkste kustwerk. En belangrijk intiitatief van opdrachtgevers. Stucwerk, houtwerk etc. gecombindeerd. Oorspronkelijk aangebouwd acher een huis n Amsterdam. Keizersgracht 187. Stoep op, marmeren gang door. Trapje omhoog, Bij de tuin naar rechts. Kwam je door de grote dubbele deuren en dan binnen in de ervaring van deze kamer. Architectuur speelde een belangrijke rol in de ervaring. Veel landen om ons heen worden grote belangrijke gebouwen gebouwd. Stadspaleizen, Zuid-Duitsland. In Nederland weinig gebouwd. De steden in NL blijven groot genoeg bij ons. Dus weinig impuls om nieuwe gebouwen hier te bouwen. Men gaat niet bouwen, maar verbouwen. Eeuw van verbouwing in NL. Verfraaiing. Veel beeldhouwkunst in Europa. In NL heeft deze een diendend karakter. Niet meer voornamelijk figuren, maar richt zich nu op het ornament. Zie deuren, suggereren beweging, maar abstract. Stucwerk: werd gemaakt door stucwerkers die dat uit de vrije hand moesten creeeren. Hout en stucwerk lijkt op elkaar, terwijl het door 2 verschillende mensen is gemaakt. De architect zorgde hiervoor. We weten niet wie dit waren. In 1702 begint tweede stadhouderloze tijdperk, dus geen vernieuwingen vanuit het hof. Schilderkunst is ook weer dienend aan het ensemble. Schoorsteenstuk: nagelvast. 1748 door Jacob de Wit. Ongewoon onderwerp: onbekend verhaal uit Bijbel. De doop. Het huis was van Mathijs Beuning, lid van Hernhutters (doopsgezinde kerk) verboden in Amsterdam. Geheime bijeenkomsten in deze kamer. Pelikanen in ornamenten: opoffering. Spiegels op donkere plekken tussen ramen. Rococokamer: natuur en fantasie.
On display in room 1.6
Marie Fargues, the Painter’s Wife
Jean-Etienne Liotard
Menselijk en gericht op het individu: typisch 18e eeuws.
On display in room 1.9
Discover the possibilities of masterpieces