Aan de slag met de collectie:
Model van het schroefstoomschip Watergeus
Rijkswerf Amsterdam (mogelijk), ca. 1863
De Watergeus werd gebouwd naar het voorbeeld van de CSS Alabama, een schip dat tijdens de Amerikaanse Burgeroorlog door de zuidelijke staten werd ingezet voor de kaapvaart. Het schip had het uiterlijk van een koopvaardijschip, maar verborg achter de hoge verschansing wel degelijk geschut. Het beschikte over een dubbele scheepsschroef, die kon worden gelicht, en een uitschuifbare schoorsteen.
- Soort kunstwerkscheepsmodel, pronkmodel, volmodel
- ObjectnummerNG-MC-1134
- Afmetingenhoogte 35,5 cm x lengte 79 cm x breedte 17 cm
- Fysieke kenmerkenhout, messing en touw
Identificatie
Titel(s)
- Model van het schroefstoomschip Watergeus
- Model van het schroefstoomschip
Objecttype
Objectnummer
NG-MC-1134
Beschrijving
Gepolychromeerd en getuigd model van een schroefstoomschip. Het model heeft een dek, voor de fokkemast een weinig verhoogd, en twee geschutpoorten in de zijden. Scherpe voorsteven zonder enige versiering. Elliptisch hek, dubbele parallelle schroef (Mangin-schroef) in schroeflichtinstallatie, roer met afgerond roerblad. Geen details aan dek behalve een uitschuifbare schoorsteen. Geheel vlakke zeeg, alleen het reehout is aangegeven. Gepiekt rondspant. Driemast tuig zonder zeilen. Schaal 1:100 (afgeleid).
Onderdeel van catalogus
Vervaardiging
Vervaardiging
- modelmaker: Rijkswerf Amsterdam (mogelijk), Amsterdam (mogelijk)
- naar ontwerp van Bruno Johannes Tideman, Amsterdam
Datering
ca. 1863
Zoek verder op
Materiaal en techniek
Fysieke kenmerken
hout, messing en touw
Afmetingen
hoogte 35,5 cm x lengte 79 cm x breedte 17 cm
Toelichting
Het schroefstoomschip van zes stukken Watergeus, lang 56 m, werd door B.J. Tideman ontworpen, op verzoek van de Minister van Marine geïnspireerd op het Amerikaanse schip CSS Alabama van de Geconfedereerde Staten, en gebouwd in Amsterdam in 1863-1864. Het schip nam deel aan de blokkade van de kust van Atjeh en in 1877 in de expeditie tegen Samalangan. In 1881 naar de Indische Militaire Marine overgegaan; in 1883 afgekeurd, uit dienst en te Soerabaja voor de sloop verkocht.
Dit werk gaat over
Persoon
Onderwerp
Verwerving en rechten
Copyright
Herkomst
...; transferred from the Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, to the museum, 1883
Documentatie
- J.M. Dirkzwager, 'Problemen en oplossingen bij de ontwikkeling van de stoomvaart in Nederland', Erfgoed van industrie en techniek 1 (1992) nr.3, p. 74-90, afb. p. 88.
- J.M. Dirkzwager, 'Z.M. schroefstoomschip 'Watergeus'', Spiegel Historiael 26 (1991) nr. 7/8, p. 353-354.
Gerelateerde objecten
Gerelateerd
Duurzaam webadres
Als u naar dit object wilt verwijzen, gebruik dan de duurzame URL:
Vragen?
Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!
Rijkswerf Amsterdam (possibly)
Model of a Screw Steamer
? Amsterdam, Amsterdam, c. 1863
Provenance
...; transferred from the Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, to the museum, 1883
Object number: NG-MC-1134
Entry
Polychromed rigged block model of a screw steamer.
The model has one deck, slightly raised before the foremast, and two gun ports in the sides. It has a clipper bow and an elliptical stern. Below the stern a double parallel Mangin screw fitted in a screw lifting frame and a rudder with a rounded blade are indicated. There are no details on deck except for a telescopic funnel. The sheer is completely flat. Only the sheer rail is indicated. The hull has an S-bottom and is painted a metallic copper colour below the waterline. The model has a three-masted rigging without sails.
The 6-gun screw steamer Watergeus, 56 metres long, was designed by Bruno Johannes Tideman (1834-1883), inspired by CSS Alabama, and built in Amsterdam from 1863 to 1864. Watergeus took part in the blockade of the coast of Aceh and in the Samalanga expedition of 1877. Transferred to the Dutch East Indian Military Navy in 1881, but decommissioned only two years later in 1883 and sold for breaking up in Surabaya.1A.J. Vermeulen, De schepen van de Koninklijke Marine en die der gouvernementsmarine 1814-1962, The Hague 1962, p. 64.
Scale (derived) 1:100.
Literature
J.M. Obreen et al., handwritten inventory list for items 944 to 1431, 1884, manuscript in HNA 476 RMA, inv. no. 1089, no. 1134; A.J. Vermeulen, De schepen van de Koninklijke Marine en die der gouvernementsmarine 1814-1962, The Hague 1962, p. 64; J.M. Dirkzwager, ‘Z.M. schroefstoomschip “Watergeus”’, Spiegel Historiael 26 (1991), no. 7/8, pp. 353-54; A.J. Hoving, ‘The Watergeus (1864)’, Model Shipwright 84 (1993), pp. 63-66; A.J. Hoving, Message in a Model: Stories from the Navy Model Room of the Rijksmuseum, Florence, OR 2013, pp. 216-19
Citation
J. van der Vliet, 2016, 'possibly Rijkswerf Amsterdam, Model of a Screw Steamer, Amsterdam, c. 1863', in J. van der Vliet and A. Lemmers (eds.), Navy Models in the Rijksmuseum, online coll. cat. Amsterdam: https://data.rijksmuseum.nl/200316078
(accessed 8 December 2025 11:24:04).Footnotes
- 1A.J. Vermeulen, De schepen van de Koninklijke Marine en die der gouvernementsmarine 1814-1962, The Hague 1962, p. 64.