Model van een reddingsboot op een wagen

anoniem, 1808

Greathead was een sloepenbouwer uit het Engelse South Shields. Nadat hij getuige was geweest van een schipbreuk, ontwierp hij omstreeks 1789 een ‘onzinkbare’ reddingsboot. In Nederland werden in 1806 drie reddingsboten naar zijn ontwerp gebouwd om dienst te doen op Terschelling en in Callantsoog en Ter Heijde. In 1809 volgden er nog eens zes. Het drijfvermogen van de kurken boorden was echter minder groot dan verwacht.

Soort kunstwerkscheepsmodel, demonstratiemodel
ObjectnummerNG-MC-848
Afmetingenhoogte 20,1 cm x lengte 76,6 cm x breedte 28,6 cm
Fysieke kenmerkenhout, messing en kurk

Identificatie

Titel(s)
Model van een reddingsboot op een wagen
Objecttype
Objectnummer
NG-MC-848
Beschrijving
Technisch model. Overnaadse spitsgat sloep, rondspant met kimkielen, de zeeg aan beide einde fors oplopend. Dubbelriems: twaalf roeidollen voor vijf doften, die door een langsscheeps geplaatse plank verbonden zijn; voor- en achterplecht. Zijdoften, onder met kurk opgevuld, tegen de doftweger. Tegen de buitenkant van het dolboord is een dikke laag kurk in messing banden aangebracht als drijfmiddel, terwijl vier bolders op het dolboord zijn aangebracht. Een stuurriem en een gewone roeiriem. Van de wagen is slechts het raamwerk met assen voor de ontbrekende wielen nog over: het heeft rollers voor het tewaterlaten van de boot. Schaal 1:12.
Onderdeel van catalogus

Vervaardiging

Vervaardiging
- modelmaker: anoniem, Amsterdam
- naar ontwerp van Henry Greathead, South Shields
Datering
1808
Zoek verder op

Materiaal en techniek

Fysieke kenmerken
hout, messing en kurk
Afmetingen
hoogte 20,1 cm x lengte 76,6 cm x breedte 28,6 cm

Toelichting

Onder inv.nr. NG-MC-1179 vinden we een identiek model. H. Greathead, sloepmaker in Southshields, ontwierp deze reddingboot omstreeks 1789 na getuige te zijn geweest van een schipbreuk. In Nederland werden er in 1806 drie gebouwd op de Rijkswerven te Rotterdam en Amsterdam, om dienst te doen op Terschelling en in Calantsoog en Ter Heiden. In 1808-1809 werden er nog eens zes gebouwd. Al gauw echter werden er betere reddingsboten ontwikkeld: het drijfvermogen van Greatheads reddingsboot was minder dan verwacht en de boot richtte zich na omslaan niet weer recht op. Het waren de eerste 'onzinkbare' reddingsboten in Nederland.

Dit werk gaat over

Onderwerp

Verwerving en rechten

Copyright
Publiek domein
Herkomst
...; transferred from the Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, to the museum, 1883

Documentatie

- Gedenkboek der Noord- en Zuid-Hollandse Reddingmaatschappij, 1924, p. 29-31.
- Catalogus Rijksmuseum Nederlands Scheepvaartmuseum, Amsterdam 1928, p. 86, pl. 86.
- Mario Marzari, Progetti per l'imperatore. Andrea Salvini ingegnere a l'arsenal 1802-1817, Trieste 1990, p. 37, 51.
- Catalogus Rijksmuseum Nederlands Scheepvaartmuseum, Amsterdam 1943, p. 127, pl. 57.
- A.G. Osler, Mr. Greathead's Lifeboats, Newcastle upon Tyne 1990.

Gerelateerde objecten

Gerelateerd

Duurzaam webadres

Als u naar dit object wilt verwijzen, gebruik dan de duurzame URL:
https://id.rijksmuseum.nl/200315928

Conservation

Ab Hoving, 2005: minor repairs

Provenance

...; transferred from the Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, to the museum, 1883

Object number: NG-MC-848

Entry

Wooden frame model of a lifeboat on a cart.

Clinker-built single banked double-ender with bilge keels and a round hull, the sheer coming up towards both ends. It has twelve thole pins for five thwarts, which are linked by a plank from fore to aft. The model has an after and fore cuddy. Side benches, which are stuffed with cork beneath, are set against the rising. A thick layer of cork are secured to the outside of the gunwale with brass bands, on which four knights are mounted. One oar acts as a side rudder, and there is one ordinary oar. Of the cart, only the frame with the axles for the missing wheels still exists: it has rollers for launching the boat.

The model is identical to model NG-MC-1179, except for the cart. More models of the same scale are known to exist.¹Rotterdam, Maritiem Museum, inv. no. M20, see Schatkamer der scheepvaart, exh. cat. Rotterdam (Maritiem Museum ‘Prins Hendrik’) 1974, no. 20; Greenwich, National Maritime Museum, inv. nos. SLR0561, SLR0562, SLR0563, SLR0564, see G. Clifton and N. Rigby (eds.), Treasures of the National Maritime Museum, Greenwich 2004, p. 24; Dordrecht, Museum Huis Van Gijn, inv. no. 3, see R.H. Rozendaal and H. Stevens, Schepen op schaal, Dordrecht 2001, pp. 54-55. Henry Greathead (1757-1818), a shipwright from South Shields, invented this lifeboat in 1789, after having witnessed a terrible shipwreck. Three boats designed by Greathead were built at the Navy dockyards in Rotterdam and Amsterdam circa 1806, to do service in Terheide, Terschelling and Calantsoog. Six other boats were built between 1808 and 1809. Soon, better types were developed as Greathead’s lifeboats had less buoyancy than was expected and they could not up-turn themselves when overturned. They were however the first ‘unsinkable’ lifeboats in the Netherlands.

Scale 1:12.

Literature

J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 848; Gedenkboek der Noord- en Zuid-Hollandse Reddingmaatschappij, s.l. 1924, pp. 29-31; Catalogus Rijksmuseum Nederlands Scheepvaartmuseum, coll. cat. Amsterdam 1928, p. 86, pl. 86; Catalogus Rijksmuseum Nederlands Scheepvaartmuseum, coll. cat. Amsterdam 1943, p. 127, pl. 57; H.T. de Booy, Nederlandse kustreddingboten, Alkmaar (1966), pp. 4-5; E. Pâris, Souvenirs de Marine, facsimile, 3 vols., Grenoble 1975-76, vol. 1, pl. 54; M. Marzari, Progetti per l’imperatore. Andrea Salvini ingegnere a l’arsenal 1802-1817, Trieste 1990, pp. 37, 51; A.G. Osler, Mr Greathead’s Lifeboats, Newcastle upon Tyne 1990; May 1999, pp. 77-81; A.J. Hoving, Message in a Model: Stories from the Navy Model Room of the Rijksmuseum, Florence, OR 2013, pp. 174-75

Citation

J. van der Vliet, 2016, 'anonymous, Model of a Lifeboat on a Cart, Amsterdam, 1808', in J. van der Vliet and A. Lemmers (eds.), Navy Models in the Rijksmuseum, online coll. cat. Amsterdam: https://data.rijksmuseum.nl/200315928

(accessed 13 December 2025 15:59:24).

Footnotes

¹Rotterdam, Maritiem Museum, inv. no. M20, see Schatkamer der scheepvaart, exh. cat. Rotterdam (Maritiem Museum ‘Prins Hendrik’) 1974, no. 20; Greenwich, National Maritime Museum, inv. nos. SLR0561, SLR0562, SLR0563, SLR0564, see G. Clifton and N. Rigby (eds.), Treasures of the National Maritime Museum, Greenwich 2004, p. 24; Dordrecht, Museum Huis Van Gijn, inv. no. 3, see R.H. Rozendaal and H. Stevens, Schepen op schaal, Dordrecht 2001, pp. 54-55.