Aan de slag met de collectie:
Model van een optische telegraaf
anoniem, 1792 - 1795
Optische telegrafen werden gebruikt om berichten door te geven. De verschillende posities van de armen gaven letters of woorden weer. Chappes ontwerp van zo’n telegraaf is in Frankrijk vanaf 1792 tot de invoering van de elektrische telegraaf (1844) in gebruik geweest. Tussen 1810 en 1813 bestond er een verbinding tussen Amsterdam en Parijs. Deze verving de eerdere Bataafse kusttelegrafen.
- Soort kunstwerkdemonstratiemodel, instructiemodel
- ObjectnummerNG-MC-810
- Afmetingenstraal wieken: lengte 13,7 cm, hoogte 84 cm x breedte 31,5 cm x diepte 25 cm, straal hoofdarm: lengte 15,3 cm
- Fysieke kenmerkenhout, messing
Identificatie
Titel(s)
Model van een optische telegraaf
Objecttype
Objectnummer
NG-MC-810
Beschrijving
Model van een optische telegraaf, op een grondplank. Het bestaat uit een kastje met mechaniek onderaan, waarop twee palen zijn gezet waaraan beweegbare armen zijn bevestigd. De hoofdarm draait om een as tussen de twee palen en heeft aan de uiteinden twee wieken, die onafhankelijk draaien en van contragewichten zijn voorzien. Een vierde arm kan in het verlengde van een van de palen omhoog en omlaag bewogen worden, waardoor hij zichtbaar wordt of verborgen blijft achter de paal. Het bedieningspaneel aan een kant van de kast heeft drie sleutels met wijzers die de stand van de armen aangegeven; de vierde arm wordt bediend met een trekmechaniek net boven dit paneel. Met stangen en kettingen die over schijven lopen, worden de bewegingen van de sleutels overgedragen op de armen en wieken.
Opschriften / Merken
etiket, op het bedieningspaneel: ‘810’ voormalig objectnummer
Onderdeel van catalogus
Vervaardiging
Vervaardiging
- modelmaker: anoniem, Frankrijk
- naar ontwerp van Claude Chappe, Frankrijk
Datering
1792 - 1795
Zoek verder op
Materiaal en techniek
Fysieke kenmerken
hout, messing
Afmetingen
- straal wieken: lengte 13,7 cm
- hoogte 84 cm x breedte 31,5 cm x diepte 25 cm
- straal hoofdarm: lengte 15,3 cm
Toelichting
Chappes telegrafen zijn in Frankrijk vanaf 1792 tot de invoering van de elektrische telegraaf in 1844 in gebruik geweest. Tussen 1810 en 1813 heeft er een verbinding tussen Amsterdam en Parijs bestaan.
Dit werk gaat over
Onderwerp
Verwerving en rechten
Copyright
Herkomst
…; collection Jochem Pietersz Asmus (1765-1837), Amsterdam, 1807;{HNA 2.01.29.02 Dept. Marine, Aanhangsel I, inv. no. 20, La. F no. 2.} Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, 1837;{After the death of Asmus in 1837 models from his private collection remained in the Navy Model Room in The Hague and were henceforth considered an integral part of the collection of the Department of the Navy.} transferred to the museum, 1883
Documentatie
- G. Hogesteeger, 'Kijken in lijnen; enige aantekeningen met betrekking tot de optische telegraaf in Nederland', Studieblad PTT Telecom (1989) mei, p. 128-138.
- M.A. Chappe Sr., Histoire de la télégraphie, Au Mans 1840.
- R. Korving, 'De optische telegraaf van Chappe', Erfgoed van Industrie en Techniek 2 (1993) nr. 1, p. 2-11.
- C.F. Gijsberti Hodenpijl, 'De aanlegging van den optischen telegraaf in ons land', De navorscher (1919), p. 268-271.
- Paul Charbon, 'La Chappe et la Révolution Française', La Province du Maine (1990) nr. 14, p. 127-148.
- E.A.B.J. ten Brink, 'De optische telegraaf van Claude Chappe en zijn toepassing in Nederland tijdens de inlijving', Publicatisch van het Genootschap voor Napoleontische Studiën, 10 (1957) juli, p. 337-359.
- Peter Denters, 'In de lucht geschreven : de optische telegraaf van Claude Chappe (1763-1805)', Vitrine 5 (1992) nr. 4, p. 23-25.
Duurzaam webadres
Als u naar dit object wilt verwijzen, gebruik dan de duurzame URL:
Vragen?
Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!
anonymous
Model of an Optical Telegraph
France, France, 1792 - 1795
Inscriptions
- label, on the operating panel:810 former inventory label
Conservation
- Ab Hoving, september 2006: missing parts reconstructed (mechanism)
Provenance
…; collection Jochem Pietersz Asmus (1765-1837), Amsterdam, 1807;1HNA 2.01.29.02 Dept. Marine, Aanhangsel I, inv. no. 20, La. F no. 2. Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, 1837;2After the death of Asmus in 1837 models from his private collection remained in the Navy Model Room in The Hague and were henceforth considered an integral part of the collection of the Department of the Navy. transferred to the museum, 1883
Object number: NG-MC-810
Entry
Model of an optical telegraph, mounted on a square base.
The model consists of a box with the operating mechanism at the base, mounted with two posts to which moving arms are attached. The main arm turns on an axle between the poles and has two wings at the ends, which can turn separately and have counterweights. A fourth arm moves only vertically along one of the posts, either protruding above it or remaining hidden behind it. The operating panel on one side of the box has three keys that show the positions of the arms above, the fourth arm is operated by a separate pulley just above the panel. The movements of the keys are transferred to the arms with drawbars and chains running on sheaves
The model is first mentioned as part of the private collection of Jochem Pietersz Asmus (1755-1837) in 1807.3HNA 2.01.29.02 Dept. Marine, Aanhangsel I, inv. no. 20, La. F no. 2. Claude Chappe’s (1763-1805) telegraphs were used in France from 1792 until the introduction of the electric telegraph in 1844. Between 1810 and 1813 there was a line between Paris and Amsterdam.
Scale unknown.
Literature
M.A. Chappe Sr, Histoire de la télégraphie, Au Mans 1840; J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 810; C.F. Gijsberti Hodenpijl, ‘De aanlegging van den optischen telegraaf in ons land’, De navorscher 68 (1919), pp. 266-71; E.A.B.J. ten Brink and C.W.L. Schell, Geschiedenis van de Rijkstelegraaf 1852-1952, The Hague 1954; E.A.B.J. ten Brink, ‘De optische telegraaf van Claude Chappe en zijn toepassing in Nederland tijdens de inlijving’, Publicaties van het Genootschap voor Napoleontische Studiën 10 (1957), pp. 337-59; G. Hogesteeger, ‘Kijken in lijnen. Enige aantekeningen met betrekking tot de optische telegraaf in Nederland’, Studieblad PTT Telecom, Mei 1989, pp. 128-38; P. Charbon, ‘Les Chappes et la revolution française’, La Province du Maine 14 (1990), pp. 128-48; G. de Saint Denis, ‘Télégraphes et sémaphores en Europe du nord-ouest fin XVIIIe-début XIXème siècle’, in Bicentenaire du télégraphe Chappe. Colloque international des 13-14-15 Octobre 1993 (Fédération Nationale des Associations de personnel des Postes et Télécommunications pour la Recherche Historique) 1993, pp. 181-91; R. Korving, ‘De optische telegraaf van Chappe’, Erfgoed van Industrie en Techniek 2 (1993), no. 1, pp. 2-11; C.C.P. van Romburgh, ‘De revolutionaire verreschrijver’, in H. Stevens (ed.), The Art of Technology: The Navy Model Collection in the Amsterdam Rijksmuseum, Amsterdam/Wormer 1995, pp. 30-33; R. Korving and B. van der Herten, Een tijding met de snelheid des bliksems. De optische telegraaf in de Nederlanden (1800-1850), Alphen aan den Rijn 1997, pp. 11-34; A.J. Hoving, Message in a Model: Stories from the Navy Model Room of the Rijksmuseum, Florence, OR 2013, pp. 128-31
Citation
J. van der Vliet, 2016, 'anonymous, Model of an Optical Telegraph, France, 1792 - 1795', in J. van der Vliet and A. Lemmers (eds.), Navy Models in the Rijksmuseum, online coll. cat. Amsterdam: https://data.rijksmuseum.nl/200315911
(accessed 13 December 2025 16:30:06).Footnotes
- 1HNA 2.01.29.02 Dept. Marine, Aanhangsel I, inv. no. 20, La. F no. 2.
- 2After the death of Asmus in 1837 models from his private collection remained in the Navy Model Room in The Hague and were henceforth considered an integral part of the collection of the Department of the Navy.
- 3HNA 2.01.29.02 Dept. Marine, Aanhangsel I, inv. no. 20, La. F no. 2.