Model van een wagentje voor touwslaan

anoniem, ca. 1810

Model van een wagentje voor het touwslaan, bestaande uit een houten frame op wielen, voorzien van een raderwerk. Het grote, dubbele wiel van het raderwerk staat in de lengterichting opgesteld en heeft een groot aantal in concentrische cirkels aangebrachte gaten voor steunen, waarop het aandrijftouw wordt opgewonden. De wagen is voorzien van zwengels die het raderwerk aandrijven. Afhankelijk van het type en de afmetingen van het touw dat geslagen wordt, wordt aan de drie haken voor het draaien van strengen vóór in het frame een vast aantal windingen per afgelegde voet gegeven. De wielen zijn van messing; de voorwielen kunnen draaien, het sturen gebeurt met een zwengel met een schroef-zonder-eind op een stuurkwadrant aan de voorwielen.

  • Soort kunstwerkdemonstratiemodel
  • ObjectnummerNG-MC-59
  • Afmetingenhoogte 21 cm x breedte 41 cm x diepte 23,5 cm
  • Fysieke kenmerkenhout, messing en ijzer

anonymous

Model of a Cart for Rope Making

? United Kingdom, c. 1810

Provenance

...; transferred from the Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, to the museum, 1883

Object number: NG-MC-59

Entry

Model of a forming machine, consisting of a wooden frame with gearwork, on four wheels.

The large double wheel of the gearwork, set in longitudinal direction, has a large number of holes in concentric circles; short arms connecting the holes of one wheel with the corresponding hole in the other form the bearing surface for the drive rope. The cart has cranks driving the gearwork. Depending on the type and size of the rope being manufactured, the three whirls at the front of the cart can be made to turn a given number of revolutions per foot travelled by the forming machine. The wheels are made from brass; the front wheels are steered with a crank, acting via a worm screw on a toothed quadrant.

The identification of the model1J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 59. is based on elimination and therefore remains uncertain. It is probably the ‘travelling machine’ mentioned in 1823 by the Dutch Consul General in London, William May Jr (1760-1824), in his correspondence with his brother Job Seaburne May (1765-1827), then Director of the Navy dockyard in Rotterdam.2HNA 2.05.15.03 Min. Buitenlandse Zaken, Consulaat-Generaal Londen, inv. no. 179, 8/7/1823. It was used for making patent rope, of which all the strands were laid with the same tension. The Chatham dockyard obtained forming machines of this type in 1811 from Henry Maudslay, but their designer is unknown.

Literature

J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 59; J.C. Pilaar, Handleiding tot de kennis van het tuig, de masten, zeilen, enz. van het schip, Amsterdam 1858 (3rd ed. rev. by G.P.J. Mossel), pp. 64-65 (patent rope); J.G. Coad, The Royal Dockyards 1690-1850: Architecture and Engineering Works of the Sailing Navy, Brookfield 1989, pp. 219-21, pls. 175, 177; A.A. Lemmers, Techniek op schaal. Modellen en het technologiebeleid van de Marine 1725-1885, Amsterdam 1996, pp. 187-88

Citation

J. van der Vliet, 2016, 'anonymous, Model of a Cart for Rope Making, United Kingdom, c. 1810', in J. van der Vliet and A. Lemmers (eds.), Navy Models in the Rijksmuseum, online coll. cat. Amsterdam: https://data.rijksmuseum.nl/20053213

(accessed 13 December 2025 16:30:06).

Footnotes

  • 1J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 59.
  • 2HNA 2.05.15.03 Min. Buitenlandse Zaken, Consulaat-Generaal Londen, inv. no. 179, 8/7/1823.