Aan de slag met de collectie:
Model van het linieschip Neptunus van 84 stukken
Rijkswerf Rotterdam, 1837 - 1842
Dit buitengewoon gedetailleerde model toont de buiten-en de binnenzijde van het linieschip Neptunus. De Neptunus deed vanaf 1835 als laatste driedekker dienst bij de Koninklijke Marine. In die periode is dit model gemaakt. Negen jaar later, in 1844, werd het schip herdoopt tot Koning der Nederlanden en in 1858 werd het omgebouwd tot een drijvende batterij met 32 stukken geschut en kreeg het opnieuw de naam Neptunus.
- Soort kunstwerkscheepsmodel, instructiemodel, rompmodel
- ObjectnummerNG-MC-508
- Afmetingenhoogte 78 cm x lengte 273 cm x breedte 70 cm x gewicht (eigenschap) 141 kg
- Fysieke kenmerkenhout, messing, brons, lood, mica, ivoor en touw
Identificatie
Titel(s)
- Model van een linieschip van 84 stukken
- Model van het linieschip Neptunus van 84 stukken
Objecttype
Objectnummer
NG-MC-508
Beschrijving
Spantmodel van de romp, in de lengte doorgesneden. Het model is van volledige beschieting voorzien en buitengewoon gedetailleerd. Zesenzeventig kanons en carronaden zijn bewaard gebleven; het model heeft zesennegentig geschutpoorten verdeeld over drie dekken. Vijf niveau's: koebrug met plaatselijk lagere niveau's, onderdek, tussendek, gesloten bak en halfdek met overdekte kuil, bovencampanje met twee ovale roefjes, alle beschoten met deuren, trappen, kasten, kooien etc. Het schegbeeld is een gekroonde lopende man (Neptunus), het galjoen is versierd met zee-attributen en heeft acht gemakken, de kraanbalken zijn versierd en hebben leeuwenmaskers. Het schip heeft een rond achterschip met wulf met twee poorten en hek van twee verdiepingen met snijwerk van ranken, hoekfiguren en het Rijkswapen; zijgalerijen van twee verdiepingen. Recht roer met vierkante roerkoning en een messing roerpen met opsluiter, geen luiwagen, goten waardoor de stuurreep naar het stuurwiel op het halfdek worden geleid. Het model is uitgerust met een dubbele ankerbeting, een drievoudige kaapstander, zes pompen bij de grote mast, een grote messing kombuis en buitenop alle rusten en jufferblokken. Binnenin kan kruisverband (Soetermeer's systeem) onderscheiden worden. De zeeg loopt op naar beide uiteinden, twee barkhouten en één reehout. Gepiekt rondspant. De onderste delen van de masten zijn aan het model toegevoegd. Schaal 1:25.
Opschriften / Merken
- opschrift, stuurboord, aan de binnenzijde van de achtersteven: ‘Vervaardigd / op 's Rijks Werf / te / Rotterdam. / 1842.’
- nummer: ruimtes zijn genummerd 1-66
Onderdeel van catalogus
Vervaardiging
Vervaardiging
- modelmaker: Rijkswerf Rotterdam, Rotterdam
- modelmaker: M. van Sprinkhuizen, Rotterdam
- modelmaker: H. van 't Hart, Rotterdam
- modelmaker: B. Roetening, Rotterdam
- modelmaker: A. van den Bosch, Rotterdam
- modelmaker: M. van Werkerwoud, Rotterdam
- modelmaker: J. van Veen, Rotterdam
- koperslager: G. Jorissen, Rotterdam
- smid: A. Rossius, Rotterdam
- smid: C. Bezemer, Rotterdam
Datering
1837 - 1842
Zoek verder op
Materiaal en techniek
Fysieke kenmerken
hout, messing, brons, lood, mica, ivoor en touw
Afmetingen
hoogte 78 cm x lengte 273 cm x breedte 70 cm x gewicht (eigenschap) 141 kg
Toelichting
Het model stelt het linieschip van 84 stukken Neptunus voor, lang 57.8 m, gebouwd door C. Soetermeer te Vlissingen in 1821-1835. Het werd herdoopt Koning der Nederlanden in 1844 en was de laatste driedekker van de Marine. In 1858 werd zij omgebouwd tot drijvende batterij van 32 stukken en weer herdoopt Neptunus; in 1876 afgevoerd.
Dit werk gaat over
Persoon
Onderwerp
Verwerving en rechten
Copyright
Herkomst
...; transferred from the Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, to the museum, 1883
Documentatie
- Bruno Johannes Tideman, Memoriaal van de Marine, bevattende opgaven betrekkelijk de afmetingen, constructie, (...) van Nederlandsche oorlogsschepen en omtrent enige havens, dokken, sluizen, werven enz., Amsterdam, 1876-1880, 2de afd., p. 8.
- Inzoomer object op zaal, 2013 (Nederlands/English).
- Catalogus Rijksmuseum Nederlands Scheepvaartmuseum, Amsterdam 1943, p. 34, cat.nr. 70.
Gerelateerde objecten
Onderdelen
Gerelateerd
Duurzaam webadres
Als u naar dit object wilt verwijzen, gebruik dan de duurzame URL:
Vragen?
Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!
Rijkswerf Rotterdam
Model of an 84-Gun Ship of the Line
Rotterdam, Rotterdam, Rotterdam, Rotterdam, Rotterdam, Rotterdam, Rotterdam, Rotterdam, Rotterdam, Rotterdam, 1837 - 1842
Inscriptions
- inscription, starboard, on the inside of the stern:Vervaardigd / op 's Rijks Werf / te / Rotterdam. / 1842.
- number: locations are numbered 1 to 66
Conservation
- Ab Hoving, 1993: minor repairs
Provenance
...; transferred from the Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, to the museum, 1883
Object number: NG-MC-508
Entry
Wooden frame model of the hull of a three-masted ship, bisected along the longitudinal axis, mounted on brass stands.
The model is lined and panelled in great detail. Seventy-six guns and carronades are preserved, the model features ninety-six gun ports in three tiers. The model has an orlop, lower deck, main deck, a closed forecastle and a quarterdeck, gangways and gratings covering the waist and a poop with two oval roofs. All are complete with panelling, doors, stairs, cupboards, berths, etc. The model has a figurehead of a crowned, running man (Neptune), the beakhead has carvings of maritime attributes and the catheads are ornamented with lion masks. The round stern with counter is pierced for two gun ports, and the two-storey taffrail is decorated with carvings of foliage, quarter figures and the coat of arms of the Kingdom of the Netherlands. The quarter galleries have two storeys. Below the stern a straight, square-headed rudder without sweep is specified, with a brass tiller with fastening and channels for the tiller rope, leading to the steering wheel fitted on the quarterdeck. The model is fitted with double riding bitts, a triple capstan, six pumps grouped near the mainmast and a large brass galley, and all the channels with deadeyes on the outside. Some of the diagonal trussing of Soetermeer’s system can be distinguished inside the model. The sheer rises towards both ends, the model has two wales and a sheer rail. The hull is S-bottomed. The model is fitted with the lower parts of the masts. Sixty-six different parts of the ship have been numbered.1A list explaining all parts can be found in J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 508 and A.J. Hoving, Message in a Model: Stories from the Navy Model Room of the Rijksmuseum, Florence, OR 2013, pp. 146-51.
This model was produced by craftsmen of the Rotterdam Navy dockyard during slack times. It represents the 84-gun ship Neptunus, 57.8 metres long, built by Cornelis Soetermeer (1782-1842) in Flushing from 1821 to 1835. The ship was renamed Koning der Nederlanden in 1844 and was the last three-decker in the Dutch Navy. From 1858 to 1860 it was converted to a 32-gun floating battery and renamed Neptunus. The ship was decommissioned in 1876.2A.J. Vermeulen, De schepen van de Koninklijke Marine en die der gouvernementsmarine 1814-1962, The Hague 1962, p. 4.
Scale 1:25.
Literature
J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 508; S.P. l’Honoré Naber, ‘Over scheepsmodellen en verzamelingen daarvan’, De Zee (1924), pp. 349-59, 442-54, 508-15; Catalogus Rijksmuseum Nederlands Scheepvaartmuseum, coll. cat. Amsterdam 1943, p. 34, no. 70; A.J. Vermeulen, De schepen van de Koninklijke Marine en die der gouvernementsmarine 1814-1962, The Hague 1962, p. 4; A. van Dijk, Voor Pampus. De ontwikkeling van de scheepsbouw bij de Koninklijke Marine omstreeks 1860, Amsterdam/The Hague 1987 (Bijdragen tot de Nederlandse Marinegeschiedenis, vol. 4), pp. 59-71; A.J. Hoving, Message in a Model: Stories from the Navy Model Room of the Rijksmuseum, Florence, OR 2013, pp. 146-51
Citation
J. van der Vliet, 2016, 'Rijkswerf Rotterdam, Model of an 84-Gun Ship of the Line, Rotterdam, 1837 - 1842', in J. van der Vliet and A. Lemmers (eds.), Navy Models in the Rijksmuseum, online coll. cat. Amsterdam: https://data.rijksmuseum.nl/200315808
(accessed 6 December 2025 18:21:27).Footnotes
- 1A list explaining all parts can be found in J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 508 and A.J. Hoving, Message in a Model: Stories from the Navy Model Room of the Rijksmuseum, Florence, OR 2013, pp. 146-51.
- 2A.J. Vermeulen, De schepen van de Koninklijke Marine en die der gouvernementsmarine 1814-1962, The Hague 1962, p. 4.