Aan de slag met de collectie:
Model van een monitor
Laird Brothers (vermeld op object), 1868
Gepolychromeerd en getuigd blokmodel van een monitor, de grondplank ontbreekt. Het model heeft een verticale steven die boven het dek uitkomt, een scherp kruiserhek, roer met afgerond blad, stuurwiel op het campanjedek, twee vierbladige schroeven. Op het hoofddek staan twee driehoekige dekopbouwen achter en twee zeer smalle voor, die een maximum schootsveld voor de twee stukken in de draaiende koepel toelaten en met loopgangen verbonden zijn; de reling kan op het dek neergelaten worden voor het schieten. De schoorsteen staat op het eerste dekhuis net achter de koepel, een gedeelte van de reling daar heeft kooiverschansing. Het model heeft vier sloepen in davits. De zeeg is geheel vlak, de romp is een platbodem. Het tuig is teruggebracht tot twee paalmasten.
- Soort kunstwerkscheepsmodel, presentatiemodel, volmodel
- ObjectnummerNG-MC-1238
- Afmetingenhoogte 45 cm x lengte 117,5 cm x breedte 28 cm
- Fysieke kenmerkenhout, messing, touw en textiel
Identificatie
Titel(s)
Model van een monitor
Objecttype
Objectnummer
NG-MC-1238
Beschrijving
Gepolychromeerd en getuigd blokmodel van een monitor, de grondplank ontbreekt. Het model heeft een verticale steven die boven het dek uitkomt, een scherp kruiserhek, roer met afgerond blad, stuurwiel op het campanjedek, twee vierbladige schroeven. Op het hoofddek staan twee driehoekige dekopbouwen achter en twee zeer smalle voor, die een maximum schootsveld voor de twee stukken in de draaiende koepel toelaten en met loopgangen verbonden zijn; de reling kan op het dek neergelaten worden voor het schieten. De schoorsteen staat op het eerste dekhuis net achter de koepel, een gedeelte van de reling daar heeft kooiverschansing. Het model heeft vier sloepen in davits. De zeeg is geheel vlak, de romp is een platbodem. Het tuig is teruggebracht tot twee paalmasten.
Opschriften / Merken
opschrift, op een vierkant messing plaatje: ‘ARMOUR CLAD MONITORS / “HEILIGERLEE” AND “KROKODIL” / BUILT FOR THE / DUTCH ROYAL NAVY. / BY / LAIRD BROS, BIRKENHEAD. / 1868.’
Onderdeel van catalogus
Vervaardiging
Vervaardiging
modelmaker: Laird Brothers (vermeld op object), Birkenhead (Merseyside)
Datering
1868
Zoek verder op
Materiaal en techniek
Fysieke kenmerken
hout, messing, touw en textiel
Afmetingen
hoogte 45 cm x lengte 117,5 cm x breedte 28 cm
Toelichting
Twee modellen, een van de Stier en een van de identieke monitoren Heiligerlee en Krokodil, werden door Laird gebouwd en in 1868 aan de commandant van de Buffel overhandigd. Zowel de Heiligerlee, aanvankelijk Panter genaamd, lang 54 m, als Krokodil, lang 54.08 m, werden door Laird Brothers te Birkenhead in Engeland in 1867-1868 gebouwd. Oorspronkelijk bewapend met twee 23 cm kanons, werd de bewapening gewijzigd in 1886 resp. 1884 naar in een 28 cm kanon, met een 7.5 cm kanon, twee 3.7 cm kanons en twee 3.7 cm revolverkanons. De Heiligerlee werd in 1909 uit dienst gesteld en gesloopt in Amsterdam in 1910; de Krokodil werd uit dienst gesteld in 1900 voor de sloop verkocht in 1906.
Dit werk gaat over
Persoon
Onderwerp
Verwerving en rechten
Copyright
Herkomst
…; Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, September 1868;{HNA 2.12.01 Min. Marine, Exh. 19/9/1868 N38.} transferred to the museum, 1883
Documentatie
- J.M. Dirkzwager, 'De introductie van pantserschepen in Nederland', Tijdschrift voor zeegeschiedenis (1985) nr. 1, p. 35-37.
- Bruno Johannes Tideman, Memoriaal van de Marine, bevattende opgaven betrekkelijk de afmetingen, constructie, (...) van Nederlandsche oorlogsschepen en omtrent enige havens, dokken, sluizen, werven enz., Amsterdam, 1876-1880, livret H.
Duurzaam webadres
Als u naar dit object wilt verwijzen, gebruik dan de duurzame URL:
Vragen?
Ziet u een fout? Of heeft u extra informatie over dit object? Laat het ons weten!
Laird Brothers
Model of an Ironclad Monitor
Birkenhead (Merseyside), 1868
Inscriptions
- inscription, on a square brass plaque:ARMOUR CLAD MONITORS / “HEILIGERLEE” AND “KROKODIL” / BUILT FOR THE / DUTCH ROYAL NAVY. / BY / LAIRD BROS, BIRKENHEAD. / 1868.
Provenance
…; Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, September 1868;1HNA 2.12.01 Min. Marine, Exh. 19/9/1868 N38. transferred to the museum, 1883
Object number: NG-MC-1238
Entry
Polychromed block model of an ironclad monitor, the original base is missing.
The model has a vertical stem rising above the deck, a sharp cruiser stern with a round-bladed rudder, a steering wheel on the poop, and two four-blade propellers. On the main deck aft are two triangular deckhouses, and two very narrow ones at the front, allowing for a maximum field of fire for the two guns in the single turret. All deckhouses are connected by gangways. The railing can be folded down on deck when firing. On the first aft deckhouse just behind the turret the vessel has one funnel. Part of the railing has hammock netting. The model has four boats in davits. The sheer is completely flat, the hull is flat-bottomed and painted a metallic copper colour below the waterline. The rigging is reduced to two pole masts. A Cook’s night lifebuoy has been installed at the stern (NG-MC-1081-A).2J. van der Vliet, ‘De “night life-buoy” van Thomas Cook. Een opmerkelijk reddingstoestel, Scheepshistorie 13 (2012), pp. 120-25.
Two models, one of Stier and one of the identical monitors Heiligerlee and Krokodil, were built by Laird Brothers of Birkenhead and delivered to the commander of Buffel in 1868. Both Heiligerlee (originally named Panter), length 54 metres, and Krokodil, length 54.08 metres, were built by Laird Brothers in 1867-68. Originally they had two 23-cm guns, which were exchanged for a single 28-cm gun in 1886 and 1884 respectively, with one 7.5-cm gun, two 3.7-cm guns and two 3.7-cm revolving guns. Heiligerlee was decommissioned in 1909 and broken up in Amsterdam in 1910; Krokodil was decommissioned in 1900 and sold for breaking up in 1906.3A.J. Vermeulen, De schepen van de Koninklijke Marine en die der gouvernementsmarine 1814-1962, The Hague 1962, p. 109.
Literature
B.J. Tideman, Memoriaal van de Marine, bevattende opgaven betrekkelijk de afmetingen, constructie, ... van Nederlandsche oorlogsschepen en omtrent enige havens, dokken, sluizen, werven enz., Amsterdam 1876-80, livret H; J.M. Obreen et al., handwritten inventory list for items 944 to 1431, 1884, manuscript in HNA 476 RMA, inv. no. 1089, no. 1238; S. de H., ‘De eerste Nederlandsche pantserschepen’, Ons Zeewezen 30 (1931), pp. 306-17, 344-50, 382-87, 420-26 and Ons Zeewezen 31 (1932), pp. 4-9, 42-48, pp. 420-26; A.J. Vermeulen, De schepen van de Koninklijke Marine en die der gouvernementsmarine 1814-1962, The Hague 1962, p. 109; J.M. Dirkzwager, ‘De introductie van pantserschepen in Nederland’, Tijdschrift voor Zeegeschiedenis 4 (1985), no. 1, pp. 23-41, pp. 35-37
Citation
J. van der Vliet, 2016, 'Laird Brothers, Model of an Ironclad Monitor, Birkenhead (Merseyside), 1868', in J. van der Vliet and A. Lemmers (eds.), Navy Models in the Rijksmuseum, online coll. cat. Amsterdam: https://data.rijksmuseum.nl/200316111
(accessed 6 December 2025 22:49:39).Footnotes
- 1HNA 2.12.01 Min. Marine, Exh. 19/9/1868 N38.
- 2J. van der Vliet, ‘De “night life-buoy” van Thomas Cook. Een opmerkelijk reddingstoestel, Scheepshistorie 13 (2012), pp. 120-25.
- 3A.J. Vermeulen, De schepen van de Koninklijke Marine en die der gouvernementsmarine 1814-1962, The Hague 1962, p. 109.