Model van een stuurtoestel

Adriaan Rosel, 1867 - 1868

Spantmodel van de bakboord helft van een achterschip boven de waterlijn, dat de stuurinrichting demonstreert. Het achterschip heeft een elliptisch hek en drie dekken, alle met hun web aangegeven; het bovendek is open. Het heeft een grote kruisvormige schroefkoker tussen achtersteven en schroefsteven. Net voor de schroefkoker staat de trommel van het stuurwiel op het bovendek. De stuurinrichting, die net onder het bovendek loopt, is een mengeling van Rapson-slide en luiwagen. De onderste roerpen, die door het stuurtoestel wordt bewogen, is gebogen om in de ruimte aan bakboord van de schroefkoker te kunnen bewegen; hij is niet direct aan de roerkoning verbonden, maar draait om een eigen as en de beweging wordt met twee scharnieren op de roerkoning overgebracht. Tussen rails, die tussen de schroefkoker en de scheepswand zijn aangebracht, gaat een plaat heen en weer met een beugel losjes om de stuurpen heen, aangedreven door de stuurreep die over twee schijven boven op deze plaat gaat. Door de speling in de beugel kan de stuurpen de beweging van de plaat volgen, zonder dat hij gehinderd wordt in de boogbeweging die hij beschrijft. De spanning van de stuurreep kan geregeld worden met een spanschroef. Het roer is van het type beschreven onder NG-MC-1064. Schaal 1:20.

  • Soort kunstwerkdemonstratiemodel
  • ObjectnummerNG-MC-1219
  • Afmetingencapsule: hoogte 55 cm x breedte 58,5 cm x diepte 44,5 cm, model: hoogte 50 cm x breedte 54,1 cm x diepte 40 cm
  • Fysieke kenmerkenhout, messing, ijzer en touw

Ontdek verder

meer door Adriaan Rosel

Model van een differentiaaltakel

Adriaan Rosel, 1860

Model van een differentiaaltakel

Model van een halve geschuts-koepel

Adriaan Rosel, 1868 - 1869

Model van een halve geschuts-koepel

Model van een distilleertoestel

Adriaan Rosel, 1866 - 1867

Model van een distilleertoestel

Adriaan Rosel

Model of Steering Gear

Rijkswerf (Willemsoord), 1867 - 1868

Inscriptions

  • inscription, on the base:MODEL / van het roer met de Stuurinrichting / van / Zr Ms Fregat met Stoomvermogen / ADOLF HERTOG VAN NASSAU. / Schaal 1/20.

Conservation

  • Restauratieatelier Scheepsmodellen, 1999: restored

Provenance

...; transferred from the Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, to the museum, 1883

Object number: NG-MC-1219

Entry

Frame model of the port half of a stern, cut off at the waterline, demonstrating the steering gear.

The stern is elliptical and shows three decks, indicated by their framing only. The upper deck is open. It has a large cross-shaped well for the screw between sternpost and rudder post. Just forward of the well on the upper deck, the barrel of a steering wheel is placed. The steering gear, just below the upper deck, is a mixture of a Rapson slide and sweep. The lower tiller, which is operated by the steering gear, is cranked so it can move in the space between the well of the screw and the port side of the ship; it is not attached to the shaft of the rudder directly, but turns on an axle slightly forward of the shaft and the movement is transmitted to the shaft by means of hinges. Between rails that span the well of the screw to the side of the ship, a plate with a brace fixed loosely around the tiller goes forward and backwards, driven by the wheel rope going over two sheaves on top of the plate. It allows for the tiller to follow the movement of the brace, without interfering with the arciform movement of the tiller. The tension of the wheel rope can be regulated by means of a turnbuckle. The rudder is of the same type as model NG-MC-1064. The upper tiller is missing.

At the Werkmanstentoonstelling in The Hague in 1876, Adriaan Rosel obtained a Silver Medal for his models. This model was mentioned. It represents the steering gear of the 51-gun steam frigate Adolf Hertog van Nassau (72 metres long, built in Flushing, active from 1858 to 1914).1A.J. Vermeulen, De schepen van de Koninklijke Marine en die der gouvernementsmarine 1814-1962, The Hague 1962, p. 56.

Scale (on model) 1:20.

Literature

J.M. Obreen et al., handwritten inventory list for items 944 to 1431, 1884, manuscript in HNA 476 RMA, inv. no. 1089, no. 1219; A.J. Vermeulen, De schepen van de Koninklijke Marine en die der gouvernementsmarine 1814-1962, The Hague 1962, p. 56

Citation

J. van der Vliet, 2016, 'Adriaan Rosel, Model of Steering Gear, Rijkswerf (Willemsoord), 1867 - 1868', in J. van der Vliet and A. Lemmers (eds.), Navy Models in the Rijksmuseum, online coll. cat. Amsterdam: https://data.rijksmuseum.nl/20054188

(accessed 6 December 2025 21:19:02).

Footnotes

  • 1A.J. Vermeulen, De schepen van de Koninklijke Marine en die der gouvernementsmarine 1814-1962, The Hague 1962, p. 56.