Vouwwaaier met blad van zijde waarop in gouache een gezelschap bij een liefdesaltaar met brandend hart en tortelduiven en aan weerszijden de ballon van de gebroeders Montgolfier omgeven door metalen lovertjes, op een montuur van been ingelegd met 'métal en quattre couleurs', anoniem, ca. 1783 - ca. 1784

Titel(s)

Vouwwaaier met blad van zijde waarop in gouache een gezelschap bij een liefdesaltaar met brandend hart en tortelduiven en aan weerszijden de ballon van de gebroeders Montgolfier omgeven door metalen lovertjes, op een montuur van been ingelegd met 'métal en quattre couleurs'

Objecttype

• vouwwaaier

Objectnummer

BK-KOG-2469-A

Omschrijving

Vouwwaaier, met blad van zijde waarop in gouache een gezelschap bij een liefdesaltaar met brandend hart en tortelduiven en aan weerszijden de ballon van de gebroeders Montgolfier omgeven door metalen lovers, op een montuur van been ingelegd met 'métal en quattre couleurs'. Aan het begin van de jaren 1780 waren zijden en satijnen waaierbladen versierd met lovers en pailletten volop in de mode in Frankrijk. De meeste bewaard gebleven waaiers '(éventail) au ballon' hebben dan ook een blad van beige zijde, geschilderde voorstellingen en versieringen van al dan niet gekleurde metalen lovertjes. Op de achterkant van dit enkele blad, gemonteerd à l'anglaise, is de ondertekening nog zichtbaar. Het historisch moment van de eerste ballonvlucht door de gebroeders Montgolfier, op 1 december 1783, wordt meestal uitgebeeld met de voor de vlucht gebruikte, half met een net bedekte, gestreepte ballon, waaronder een bootvormige gondel met de gebroeders, die ieder een stok met een wimpel in hun hand houden. De grote centrale cartouche toont een voorstelling die niets met de ballonvaart te maken heeft; namelijk, het bekende huwelijksthema dat met behulp van de traditionele symboliek is uitgebeeld. Een huwelijksaltaar waarop twee brandende harten en twee tortelduiven, omringd door offerende mensen. De combinatie van 'huwelijk' met 'luchtballon' lijkt tegenwoordig nogal ongebruikelijk, maar gezien het aantal bewaard gebleven voorbeelden moet het door tijdgenoten niet als vreemd ervaren zijn.

Vervaardiger

• waaierschilder: anoniem
• ivoorsnijder: anoniem
• waaiermaker: anoniem

Plaats vervaardiging

Frankrijk

Datering

ca. 1783 - ca. 1784

Fysieke kenmerken

Aquarel op zijde, gekleurde metalen lovertjes, been met 'métal en quattre couleurs', glas

Materiaal

• blad: zijde
• schildering: gouache (waterverf)
• lovers: metaal
• montuur: been
• sluitpin: glas
• sluitpin: zilver

Techniek

weven / schilderen / stansen / snijden / inleggen / slijpen

Afmetingen

geheel: spanwijdte ca. 51 cm × lengte ca. 27,8 cm

Credit line

• Bruikleen van het Koninklijk Oudheidkundig Genootschap

Verwerving

bruikleen 1885

Copyright

Publiek domein

Gerelateerd

• Vouwwaaier, blad van zijde beschilderd met gouache en versierd met stro, veren en parelmoer en metalen lovertjes: centrale cartouche met een vogel op een bloemenvaas en twee kleinere ovalen met de ballonvaarten van resp. de gebroeders Montgolfier en Jean-Pierre Blanchard, op een montuur van à-jour gesneden en met zilver ingelegd been
• Langwerpig houten kistje met deksel, zwart gelakt, aan bovenzijde beschilderd met paarse bloemen; scharnieren en metalen sluiting aan zijkant

• Waaiers en waaierbladen 1650-1800, Bianca M. du Mortier, p. 64-65, cat.nr. 28
• A collector's history of fans, Nancy Armstrong, p.118, afb. 80