Isaac Israels

Al op jonge leeftijd werd Isaac opgeleid in het atelier van zijn vader, de internationaal bekende schilder Jozef Israëls. Maar Isaac wilde zijn eigen artistieke pad bewandelen. Om een eigen reputatie op te bouwen, los van zijn vader, signeerde hij zijn werken zonder trema op de ‘e’ in zijn achternaam.

Met losse toets en heldere kleuren schilderde Israels regelmatig strandbezoekers in Scheveningen. Terwijl zijn vader Jozef het hardwerkende vissersvolk verbeeldde, schilderde Isaac het liefst de mondaine badgasten die voor hun plezier naar het strand kwamen.

In zijn schilderijen wilde Israels kortstondige momenten vastleggen uit het dagelijks leven. Om de dynamiek van een momentopname te kunnen vangen, sneed hij het beeldvlak op gedurfde wijze af. Het resultaat doet denken aan een fotografische snapshot; de figuur lijkt buiten het kader door te lopen.

In Amsterdam trok Israels veel op met George Hendrik Breitner. Beide kunstenaars legden met vlotte penseelstreken hun impressies van de vluchtige momenten uit het stadsleven vast, wat hen de naam ‘Amsterdamse impressionisten’ opleverde.

Tussen Israels en Breitner heerste een broeierige combinatie van onderlinge bewondering en concurrentie. Toen Israels in 1892 voor een etalage van een Amsterdamse kunsthandel oog in oog stond met een stadsgezicht van Breitner, stelde hij: “[…] ik schei er mee uit, tegen zulk werk kun je toch niet op schilderen.” Omgekeerd moest ook Breitner jaloers toezien hoe de zeven jaar jongere Israels hem op verschillende momenten voorbij streefde.

Israels kende Parijs goed. Als kind al bezocht hij met zijn familie de Salon, de jaarlijkse tentoonstelling voor eigentijdse kunst. Toen hij er later ging wonen, schilderde hij er het stadse vermaak, zoals deze bijeenkomst van jonge, elegante Parijzenaren in het Bois de Boulogne.

In Parijs kwam Israels in aanraking met de werken van onder andere Édouard Manet en Edgar Degas. Als een van de weinige Nederlandse schilders gebruikte hij de heldere kleuren van de Franse impressionisten. En net als zij had hij een voorkeur voor onderwerpen uit het moderne leven, zoals dit straattafereel met een elektrisch verlichte etalage - een nieuwigheid aan het eind van de 19de eeuw.

Israels was gefascineerd door de bloeiende mode-industrie en de rijkelijk uitgedoste boetieks. Dankzij bemiddeling van kunstenares Thérèse Schwartze legde hij rond 1900 contact met de directie van het toonaangevende modehuis Hirsch in Amsterdam. Met speciale toestemming om in de naaiateliers en op modeshows te werken, legde hij de naaisters, mannequins en klanten vast in talloze tekeningen en schilderijen.

Israels mengde zich in zowel het Franse als het Nederlandse uitgaansleven van de belle époque. In navolging van de Franse kunstenaars Henri de Toulouse-Lautrec en Théophile Steinlen richtte Israels zijn aandacht op het dansende publiek. De vrouwen met hun brede hoeden en de dansende paren weergaf hij op grove wijze, zoals in deze tekening.

Isaacs reislust voerde hem ver buiten de grenzen van Europa. Hij verbleef bijna een jaar op Java en Bali en raakte betoverd door de Javaanse (krijgs)dansen, Chinese bruiloften en gamelanorkesten die hij daar zag. Hij tekende schetsboeken vol en werkte deze later uit tot schilderijen.