Gerard Dou

Gerard Dou was Rembrandts eerste leerling.

Dou beoogde met zijn schilderijen een perfecte imitatie van de werkelijkheid. Daarin slaagde hij glorieus.

Dou’s schilderijen waren onder verzamelaars zo geliefd dat hij snel een van de best verdienende kunstenaars in heel Europa werd. Verzamelaars betaalden veel geld voor het hebben van de eerste keus uit werken die hij pas net had afgerond.

Het geheim achter de wonderlijke precisie van Dou’s schilderijtjes is zijn enorme toewijding. Niets liet hij aan het toeval over en hij maakte zijn verf en penselen zelf.

Dou’s grote kracht zit in de overtuigende weergave van allerlei soorten licht, zonlicht maar ook kunstlicht. In hun technische virtuositeit waren Dou’s kaarslichttaferelen ongeëvenaard.

Dou had veel navolgers en zijn leerlingen bleven zijn stijl trouw. Zo werd hij de aartsvader van een hele school van fijnschilders, vele werkzaam in zijn woonplaats Leiden, waar zijn navolgers tot diep in de 18de eeuw in zijn trant bleven schilderen.

Dou was in staat de meest uiteenlopende materialen perfect te imiteren, van bont en glas tot het verenkleed van een vogel of de rimpelige huid van een oud vrouwtje.

Dou werkte extreem langzaam. Aan het begin van zijn loopbaan schilderde hij ook portretten. Maar zijn klanten moesten zo lang poseren dat ze er humeurig van werden. Daarna stopte hij met het aannemen van portretopdrachten.

Dou’s klant Johan de Bye stelde in 1665 zijn collectie van maar liefst 29 schilderijen van Dou aan de Breestraat in Leiden tentoon, waaronder deze Avondschool. Hiermee was Dou waarschijnlijk de enige 17de-eeuwse kunstenaar aan wie een tijdelijk museum werd gewijd.

Als ware kleinoden werden veel van Dou’s schilderijtjes oorspronkelijk in kastjes met eveneens beschilderde deurtjes bewaard. Ook werden kostbare schilderijen in de 17de eeuw vaak beschermd door een gordijntje. Hier zien we zo’n gordijntje. Lijst en gordijntje zijn niet echt, maar ook geschilderd.