Barend Cornelis Koekkoek

Koekkoek was een van de vier zonen van de Zeeuwse zeeschilder Johannes Hermanus. Diens andere zonen - Marinus, Johannes en Hermanus - werden ook gewaardeerde schilders. De kleinkinderen zetten op hun beurt de schildertraditie voort.

Een typische ‘Koekkoek-compositie’ is een heuvelachtig landschap, vaak diagonaal doorsneden door een rivier of dal met een vergezicht op de achtergrond. Zijn luchten laten vaak een zonsopkomst of -ondergang zien, of een aankomende storm of onweer. Die voorbode van verandering verleende een landschap de vereiste romantische spanning.

Tekenen was de basis van alle kunst en net als alle jonge kunstenaars moest Koekkoek op de academie naar het naaktmodel tekenen. Maar liever bestudeerde hij figuren waarmee hij zijn landschappen kon bevolken.

Als jonge kunstenaar was Koekkoek enige jaren op zoek naar een afwisselend landschap, zoals hij dat voor zijn romantische visie nodig had. Zo verbleef hij in het Gooi en Brabant en reisde hij door het Duitse Harz-gebergte en het Rijnland. In 1834 vestigde hij zich definitief in het historische stadje Kleef, vlak over de grens bij Nijmegen.

Al vroeg sluimerde er een leermeester in Koekkoek. In 1829 en 1830 gaf hij samen met zijn schoonvader Jean Auguste Daiwaille zes cahiers uit met ieder zes lithografieën getiteld Landschapstudiën. Deze werden gebruikt in het tekenonderwijs en later nog eens herdrukt.

Een landschap verandert niet alleen per streek, maar ook per weersgesteldheid en in de seizoenen. Romantische landschapschilders als Koekkoek kozen graag een scène in de zomer en in de winter, soms zelfs van hetzelfde aanzicht. Ook zo werd de variatie benadrukt, die in de Romantiek zo populair was.

Koekkoek hield van de Middeleeuwse geschiedenis en in zijn werk komen kastelen regelmatig voor. Dit leidde in 1843 tot een zeer prestigieuze opdracht: koning Willem II nodigde hem uit om zijn kastelen in het hertogdom Luxemburg te vereeuwigen.

Koekkoeks schilderijen vielen unaniem in de smaak, niet alleen bij de kunstcritici maar ook bij collectioneurs. En dat waren niet de minsten; dit schilderij behoorde toe aan de Amsterdamse bankier Adriaan van der Hoop, de rijkste Nederlander van zijn tijd.

In 1841 was Koekkoeks roem zo gestegen dat hij een boek uitgaf waarin hij zijn reizen door Duitsland en zijn opvattingen over schilderkunst beschreef. Het bevat tevens instructies voor jonge landschapschilders en was vermoedelijk bedoeld voor de tekenacademie die hij in hetzelfde jaar in Kleef oprichtte.

In Kleef was het kunstenaarsklimaat vrij beperkt en echte landschapschilders waren er niet. Door de tekenacademie kwam daar verandering in en maakte Koekkoek letterlijk school. Zijn zwager Alexander Joseph Daiwaille was zijn eerste leerling.