Luther onthult het bedrog van de katholieke geestelijkheid, Dirck Volckertsz. Coornhert, naar Adriaan de Weerdt, 1604

Titel(s)

Luther onthult het bedrog van de katholieke geestelijkheid
Ontaarding van de katholieke geestelijkheid (serietitel)

Objecttype

• prent

Serienummer

9/12

Objectnummer

RP-P-1886-A-10373

Catalogusreferentie

• Hollstein Dutch 179
• The Illustrated Bartsch 71-.9

Opschriften / Merken

• verzamelaarsmerk, verso linksmidden, gestempeld: Lugt 2228

Omschrijving

Het driekoppige Volk (Vulgus) staat voor de paus, die op een troon zit. Verbaast kijk het Volk hoe Martin Luther het bedrog van de katholieke geestelijkheid onthult door de mantel van de paus op te tillen. In het licht van zijn fakkel Getuigenis van het Schrift (Testimonium Scriptuae) toont hij aan dat de leider van de katholieke kerk in werkelijkheid een duivel is. De paus heeft namelijk de benen van een monster. Bovendien herbergt hij de slang, de wolf, de jakhals en de schorpioen, dieren die staan voor het bedrog van de kerk. In de achtergrond onthult de humanist Erasmus aan het Volk dat ook priesters vermomde wolven zijn. Rechts staat een landwerker de Bijbel te lezen, ieder hardwerkend mens heeft recht op het woord van God. De prent heeft een Nederlands, Latijns en Frans onderschrift en maakt deel uit van een twaalfdelige serie met als onderwerp de ontaarding van de katholieke geestelijkheid en de oorzaken van de opstand en de Beeldenstorm.

Vervaardiger

• prentmaker: Dirck Volckertsz. Coornhert
• naar ontwerp van: Adriaan de Weerdt
• uitgever: Hendrick Hondius (I)

Plaats vervaardiging

prentmaker: Duitsland
naar ontwerp van: Keulen
uitgever: Den Haag

Datering

1604

Fysieke kenmerken

gravure en ets

Materiaal

• papier

Techniek

etsen / graveren (drukprocedé)

Afmetingen

plaatrand: breedte ca. 206 mm × hoogte ca. 121 mm

Wat

• pope
• human-shaped devil
• Vice, Evil, Sin; 'Peccato' (Ripa)
• priest (Roman Catholic)
• farmers
• Beeldenstorm (1566)
• Tachtigjarige Oorlog

Waar

• Lage Landen

Wie

• Martin Luther
• Desiderius Erasmus

Verwerving

aankoop 20-apr-1886

Copyright

Publiek domein

• Brun - Coques, p. 230, cat.nr. 179
• De Opstand in zwart-wit : propagandaprenten uit de Nederlandse Opstand [1566-1584] [ : 1 2003], p. 162-171
• De wereld tussen goed en kwaad : late prenten van Coornhert, p. 79
• The illustrated Bartsch, p. 262 (afb.), cat.nr. 71.9
• Looking beyond Confessional Boundaries : Discourse of Religious Tolerance in Prints by Dirck Volckertsz. Coornhert and Adriaan de Weert, Barbara A. Kaminska
• Keulen als toevluchtsoord voor Nederlandse kunstenaars (1567-1612), afb. 2