Geduld in tegenspoed, Hans Collaert (I), naar Chrispijn van den Broeck, 1577

Titel(s)

Geduld in tegenspoed
Allegorieën over armoede en rijkdom (serietitel)

Objecttype

• prent

Objectnummer

RP-P-1904-2337

Catalogusreferentie

• New Hollstein Dutch 1084-1(2)
• New Hollstein Dutch 233-1(2)

Opschriften / Merken

• verzamelaarsmerk, verso midden onder, gestempeld: Lugt 2228

Omschrijving

Op de voorgrond links de personificatie Geduld (Patientia), omringd door wapentuig. Ze houdt het kruis vast en het Lam Gods zit op haar schoot. Naast haar ligt een bijbel. Ze heeft haar ogen ten hemel gericht, naar het tetragram van God. Rechts op de voorgrond Armoede (Paupertas). Hij mist een voet en is gekleed als bedelaar en jaagt kwajongens weg met zijn staf. Op de achtergrond de verschrikkingen van de Tachtigjarige Oorlog. Links de Spaanse Furie van 1576, toen Antwerpen door Spaanse soldaten werd geplunderd en het stadhuis in brand werd gestoken. Rechts de roofovervallen van Spaanse troepen op het Brabantse platteland. De afbeelding kan geïnterpreteerd worden als een verzoek standvastig in het (protestants) geloof te zijn en geduldig de tijd af te wachten, ondanks de tegenslagen en de armoede die de oorlog teweegbrengt. De prent heeft een onderschrift in Nederlands, Latijn en Frans in verzen. De verzen veroordelen armoede en sporen aan tot vlijt en arbeid. Wel wordt een uitzondering gemaakt voor armoede ten tijde van oorlog.

Vervaardiger

• prentmaker: Hans Collaert (I) (vermeld op object)
• naar ontwerp van: Chrispijn van den Broeck (vermeld op object)
• schrijver: Willem van Haecht (I) (vermeld op object)
• uitgever: Adriaen Huybrechts (I) (vermeld op object)

Plaats vervaardiging

Antwerpen (stad)

Datering

1577

Fysieke kenmerken

gravure

Materiaal

• papier

Techniek

graveren (drukprocedé)

Afmetingen

plaatrand: hoogte 218 mm × breedte 299 mm

Wat

• Poverty; 'Povertà', 'Povertà del doni', 'Povertà in uno ch'habbia bell'ingegno' (Ripa)
• Patience; 'Patienza' (Ripa)
• tetragram (in Roman or Hebrew script) ~ symbol of God the Father
• the cross ~ symbols of Christ
• lamb bearing cross or banner, 'Agnus Dei' ~ symbol of Christ
• weapons
• fire, oven, furnace ~ interior of industrial structure
• plundering ~ soldiers
• disabilities, deformations
• Spaanse Furie
• Tachtigjarige Oorlog

Waar

• Stadhuis

Verwerving

aankoop 15-jul-1904

Copyright

Publiek domein

Gerelateerd

• Gierigheid, het gevaar van rijkdom

• Crispijn van den Broeck, dl. I, p. 64, cat.nr. 233
• Understanding art in Antwerp : classicising the popular, popularising the classic (1540-1580), Bart Ramakers, afb. 36
• The Collaert dynasty, dl. 5, p. 42; p.43 (afb.), cat.nr. 1084
• De Opstand in zwart-wit : propagandaprenten uit de Nederlandse Opstand [1566-1584] [ : 1 2003], p. 178-179, afb. 55