Het melkmeisje

Johannes Vermeer, ca. 1660, schilderij, SK-A-2344

Geconcentreerd schenkt een keukenmeid melk uit een kan. De voorstelling is heel verstild. Alleen het straaltje melk lijkt te bewegen. Van een alledaags onderwerp en een eenvoudige compositie wist Vermeer een indringend schilderij te maken. Vooral in de weergave van het licht onderscheidt Vermeer…

Te zien in de Eregalerij

De buitenpartij

Dirck Hals, 1627, schilderij, SK-A-1796

Dirck Hals schilderde voornamelijk vrolijke gezelschappen, waarin hij vaak onopvallend een moralistische boodschap verwerkte. In dit schilderij - een op het oog frivole partij - verbeeldt het geketende aapje op de voorgrond de mens die in zonde leeft en zich daarvan niet kan losmaken. Zo wordt de…

Te zien in zaal 2.6

Interieur van de Sint-Odulphuskerk…

Pieter Jansz. Saenredam, 1649, schilderij, SK-C-217

De katholieke Sint-Odulphuskerk was in het begin van de Opstand tegen het Spaanse gezag in protestantse handen overgegaan. In de kerk vindt een kerkdienst plaats. De kerkgangers luisteren naar de predikant rechts in de preekstoel. De preek is in de protestantse eredienst het belangrijkste onderdeel…

Te zien in zaal 2.14

Schuttersmaaltijd ter viering van…

Bartholomeus van der Helst, 1648, schilderij, SK-C-2

Schutters vormden de gewapende macht van de stad. Zij waren vrijwilligers. In Amsterdam had elk stadsdeel een eigen schutterij met een eigen verenigingsgebouw. In de 17de eeuw werden die gebouwen groter en mooier. De interieurs werden versierd met groepsportretten van de leden. In 1648 legde Van der…

Te zien in zaal 2.8

Het zieke kind

Gabriël Metsu, ca. 1664 - ca. 1666, schilderij, SK-A-3059

Bezorgd kijkt de moeder naar haar dochtertje, dat lusteloos op schoot hangt. Metsu verbeeldde een bijzonder onderwerp, want afbeeldingen van zieke kinderen kwamen in de 17de eeuw nauwelijks voor. Misschien wilde hij met de moeder de christelijke naastenliefde, ‘Caritas’, weergeven. Het…

De dans om het gouden kalf

Lucas van Leyden, ca. 1530, schilderij, SK-A-3841

In een doorlopend landschap plaatste Lucas van Leyden het Bijbelverhaal over de Israëlieten die ontrouw waren aan God omdat zij een gouden beeld van een kalf aanbaden. Het drieluik waarschuwt tegen ongeloof en zedeloos gedrag. Wellicht hangt de keuze voor dit zeldzame thema samen met het opkomende…

Te zien in zaal 0.6

Galante conversatie, bekend als ‘De…

Gerard ter Borch (II), ca. 1654, schilderij, SK-A-404

Een man van de wereld, misschien een militair, kijkt vol belangstelling naar het staande meisje in de prachtige satijnen jurk. Vroeger werd gedacht dat zij vader en dochter waren. Maar misschien is de man de aanbidder van het meisje en is de oudere dame aanwezig als chaperonne. De jonge vrouw…

Te zien in zaal 2.25

De Singelbrug bij de Paleisstraat…

George Hendrik Breitner, 1898, schilderij, SK-A-3580

Breitner maakte vaak zelf foto’s als voorbereiding op zijn schilderijen. Ook van dit schilderij is een aantal van zulke voorstudies bekend. De manier waarop de vrouw recht op ons af loopt en de afsnijding van het beeld doen heel fotografisch aan. Aanvankelijk was hier een dienstmeid geschilderd,…

Te zien in zaal 1.18

Zittende Amor

Étienne-Maurice Falconet, 1757, beeldhouwwerk, BK-1963-101

Te zien in zaal 1.9

De kindermoord in Bethlehem

Cornelis Cornelisz. van Haarlem, 1590, schilderij, SK-A-128

The New Testament relates that Judea’s King Herod was aghast when he heard the prophecy of a child born in Bethlehem who would become king of the Jews. To forestall this, he ordered all the baby boys under two to be killed. The artist has portrayed the massacre as a wild nightmare of naked men,…

Te zien in zaal 2.1