10 bijzondere vrouwen

Uit de serie Stories

Het belang van vrouwen voor de kunstgeschiedenis is lange tijd onderbelicht geweest, maar ze waren er wel. In de tentoonstelling ‘Female Power’, powered by ING, maak je kennis met vrouwen van de 16de tot 19de eeuw. Wie waren deze vrouwen? En hoe zagen hun levens eruit? Lees hier over 10 vrouwen in de tentoonstelling in Rijksmuseum Schiphol.

Interieur met vijf vrouwen Interieur met vijf vrouwen

Carrière maken

Op dit schilderij zie je vijf katholieke klopjes: ongehuwde vrouwen die een kuisheidsgelofte hebben afgelegd.Ze stonden midden in de maatschappij, en maakte vaak carrière in bijvoorbeeld het onderwijs.

Interieur met vijf vrouwen Noord-Nederland, olieverf op paneel, ca. 1630-1652

Stilleven met bloemen op een marmeren tafelblad Stilleven met bloemen op een marmeren tafelblad

Beroemd

Rachel Ruysch is dankzij haar kleurrijke bloemstillevens een van de beroemdste schilders. Al tijdens haar leven verwierf ze internationale bekendheid en verkocht ze haar schilderijen voor hoge prijzen, oplopend tot 1200 gulden. Een groot liefhebber van haar werk was de invloedrijke kunstverzamelaar en hertog van Toscane Cosimo III de’ Medici.

Stilleven met bloemen op een marmeren tafelblad Rachel Ruysch (1664-1750), olieverf op doek, 1716

Stilleven met bloemen Stilleven met bloemen

Internationale carrière

Cornelia van der Mijn werd geboren in een artistieke familie en leerde al jong schilderen van haar vader. Ze groeide uit tot een belangrijke 18de-eeuwse schilder van bloemstillevens.

Stilleven met bloemen Cornelia van der Mijn (1709-1782), olieverf op doek, 1762

Gerard van Honthorst toont Amalia van Solms de tekeningen van zijn leerlinge Louise van Bohemen Gerard van Honthorst toont Amalia van Solms de tekeningen van zijn leerlinge Louise van Bohemen

Vrouwelijke mecenas

Amalia van Solms, hier zittend afgebeeld, is de belangrijkste vrouwelijke opdrachtgever van kunst in de 17de eeuw. Als vrouw van prins Frederik Hendrik van Oranje liet zij verschillende paleizen bouwen en decoreren door vooraanstaande kunstenaars zoals Van Honthorst.

Gerard van Honthorst toont Amalia van Solms de tekeningen van zijn leerlinge Louise van Bohemen Hendrik Jacobus Scholten (1824-1907), olieverf op paneel, 1854

Magdalena Moons smeekt haar verloofde de bestorming van Leiden uit te stellen, 1574 Magdalena Moons smeekt haar verloofde de bestorming van Leiden uit te stellen, 1574

Nederlandse heldin

Ondanks haar belangrijke rol bij het Leids Ontzet van 1574, komt Magdalena Moons niet voor in de geschiedenisboeken. Ze smeekte haar geliefde, de Spaanse legerleider Valdez, om de aanval op Leiden één nacht uit te stellen. Juist in die nacht werd Leiden bevrijd.

Magdalena Moons smeekt haar verloofde de bestorming van Leiden uit te stellen, 1574 Simon Opzoomer (1807-1878), olieverf op paneel, ca. 1840-1850

Josina Clara van Citters (1671-1753) Josina Clara van Citters (1671-1753)

Hartsvriendinnen

Toen Anna Maria Gool in 1709 een landgoed bij Den Haag kocht, ging ze daar met haar beste vriendin Josina Clara van Clitters wonen. De vrouwen bleven altijd samenwonen en na Anna’s dood in 1743 erfde Josina het landhuis.

Josina Clara van Citters (1671-1753) Godfried Schalcken (1643–1706), olieverf op doek, 1699–1706

Portret van Anna Maria Gool Portret van Anna Maria Gool

Vriendschap boven verwachtingen

Anna Maria Gool en Josina Clara van Citters waren in de 18de eeuw zo goed bevriend dat ze hun vriendschap boven het huwelijk plaatsten. Dat was in die tijd zeer bijzonder.

Portret van Anna Maria Gool Godfried Schalcken (1643-1706), olieverf op doek, 1699–1706

De boetevaardige Maria Magdalena De boetevaardige Maria Magdalena

Spirituele vrouw

Hoewel Maria Magdalena de belangrijkste vrouwelijke volgeling van Christus was, werd ze eeuwenlang gezien als een zondaar en prostituee. Haar invloedrijke rol werd pas in 1969 erkend door de Katholieke kerk.

De boetevaardige Maria Magdalena Mateo Cerezo (1637-1666), olieverf op doek, 1661

Salomé met het hoofd van Johannes de Doper Salomé met het hoofd van Johannes de Doper

Dodelijke wens

Volgens het Bijbelverhaal verleidde Salomé koning Herodus met haar opwindende dans. Daarom mocht ze van hem een wens doen. Door haar moeder opgestookt, vroeg ze om het afgehakte hoofd van Johannes de Doper. Zo kwam hij onfortuinlijk aan zijn eind.

Salomé met het hoofd van Johannes de Doper Jan Adam Kruseman (1804-1862), olieverf op doek, ca. 1861

Judith met het hoofd van Holofernes Judith met het hoofd van Holofernes

Bijbelse heldin

Judith is een Bijbelse held. Om haar volk te bevrijden van de onderdrukking sluipt Judith het legerkamp binnen van generaal Holofernes. Ze verleidt hem en onthoofdt hem daarna in zijn slaap met zijn eigen zwaard.

Judith met het hoofd van Holofernes omgeving van Il Pordenone (1484-1539), olieverf op doek, ca. 1500-1539