Letty Kwee

Letty Kwee (1917-2008), eigenlijk Laetitia genaamd, heeft ook een Chinese naam: Lim Him Nio. Er zijn rond 1945 ongeveer 150.000 Chinezen in Jakarta (800.000 inwoners). Letty is Europees opgeleid tot lerares aan de nijverheidsschool.

Op 12 augustus 1945 bevalt Letty van een dochter, Tjoe. Dit is 3 dagen voor de Japanse overgave die het eind van de Tweede Wereldoorlog markeerde en 5 dagen voor het uitroepen van de Indonesische onafhankelijkheid. Dit is Tjoe's babyboekje. Tjoe betekent zachtmoedig.

Vanaf oktober 1945 wordt het levensgevaarlijk op straat in Jakarta. Het geweld en de terreur treffen (Indische) Nederlanders en mensen die loyaal zijn aan de voormalige koloniale macht of daarvan verdacht worden. De familie Kwee doorstaat in de volgende maanden de dreiging en het gevaar van revolutionaire militante groepen in Jakarta.

Op 1 januari 1946 schrijft Letty in de ik-vorm namens haar dochtertje in het babyboek: ‘Middernacht half 1 werd ik gewekt en werd toen onder de babytafel (op een matras) gelegd. Pappie, Mak en tante Corrie waren n.l. bang voor de kogels.’ Die kogels bleken nieuwjaarsvreugdeschoten in de lucht, maar waren daarom niet minder angstaanjagend.

Chinese gemeenschappen in Indonesië waren tijdens de gehele onafhankelijkheidsstrijd vaak slachtoffer van geweld. Geschat wordt dat er tussen 1945 en 1949 10.000 Chinese dodelijke slachtoffers vielen op Java, door zowel geweldsplegingen vanuit Indonesische als van Nederlandse zijde.

In 1946 besluit de familie Kwee Indonesië achter zich te laten en naar Nederland te vertrekken. In december van dat jaar komt het gezin aan in Amsterdam. Letty schrijft in het babyboekje: ‘’Tegen 12:30 op de Joos Banckersweg 19 II, nadat we minstens 2 uurtjes met de bus Amsterdam hebben rondgereden. […] Wat is het koud in Holland.’

Kwee Tjoe Houw is de zoon van Letty Kwee. In zijn videoportret vertelt hij over zijn ervaringen en het babyboekje van hem en zijn zus.

Bekijk zijn videoportret