Jeanne van Leur - de Loos

Uit de serie Revolusi

Tijdens de Tweede Wereldoorlog is Indonesië bezet door Japan en worden Nederlanders geïnterneerd in kampen. Na de Japanse capitulatie komen de eerste repatrianten naar Nederland. Jeanne van Leur-de Loos (1910-1973) is een van hen.

Jeanne van Leur-de Loos

Jeanne van Leur-de Loos, door vrienden en familie ook wel Peu genoemd, is vanaf 31 augustus 1943 tot 18 september 1945 geïnterneerd in het kamp Tjideng en later in het vrouwenkamp Kampong Makassar. Haar man, de jurist Job van Leur, komt in 1942 om tijdens de Slag in de Javazee.

Jeanne (Peu) van Leur-de Loos na terugkeer uit Indonesië, ca. 1946. Onbekende fotograaf. Leiden, collectie P.A. Terwen

Vismarkt te Batavia Vismarkt te Batavia

Niet welkom

Wanneer zij uit het kamp bevrijd is, schrijft zij over haar vroegere woning aan haar ouders in Nederland: ‘Alles is weg’. Ze ziet de vijandigheid tegen Nederlanders toenemen: ‘Westerlingen zijn lange tijd niet welkom in toko’s en passars’, schrijft ze. Voedsel verkopen aan Europeanen werd gezien als koloniale collaboratie.

Vismarkt te Batavia

Zijden landkaart gebruikt als pilotensjaal Zijden landkaart gebruikt als pilotensjaal

Zijden landkaarten

Textiel is schaars, maar toch weet Peu, waarschijnlijk via een tussenhandelaar, zijden landkaarten van de Britse luchtmacht te bemachtigen. De kaarten waren bedoeld om bij een noodlanding te dienen als oriëntatiemiddel voor Britse militairen.

Zijden landkaart gebruikt als pilotensjaal

Ochtendjas van zijden landkaarten Ochtendjas van zijden landkaarten

Huisjapon

Voor de oorlog wisselt Peu met vriendinnen regelmatig patronen uit. Het maken van kleding is altijd een liefhebberij van haar geweest. Met een handnaaimachine maakt ze in 1945 deze huisjapon van de landkaarten.

Ochtendjas van zijden landkaarten J. Terwen-de Loos, zijde met plastic knoop, 1945

Ochtendjas van zijden landkaarten Ochtendjas van zijden landkaarten

Meer dan een kledingstuk

Na de ontberingen van het Japanse interneringskamp was zo’n huisjapon veel meer dan zomaar een kledingstuk. Deze nieuwe, met veel zorg achter de vertrouwd snorrende naaimachine gemaakte huisjapon had wel iets weg van de jurken die Peu voor de oorlog droeg.

Ochtendjas van zijden landkaarten J. Terwen-de Loos, zijde met plastic knoop, 1945

Naar Nederland

Op 25 januari 1946 vertrekt Peu samen met 1.000 anderen aan boord van de Johan de Witt naar Nederland. Een kleine maand later komt ze aan in Amsterdam. Daar draagt ze de jurk nog tot circa 1951.

Jeanne (Peu) van Leur-de Loos in de huisjapon van zijden landkaarten, ca. 1951. Onbekende fotograaf. Leiden, collectie P.A. Terwen

Pier Terwen

Pier Terwen is de zoon van Jeanne (Peu) van Leur - de Loos. Hij vertelt over zijn moeder en de jurk die zijn van zijden landkaarten heeft gemaakt.

Bekijk zijn videoportret