Hij is maar half in beeld. Toch is Jacob Jorisz een opvallende verschijning op De Nachtwacht. Hij staat pal vooraan in het volle licht en roert driftig zijn trom. En dankzij de tijdelijke reconstructie van de in de 18e eeuw afgesneden stroken van De Nachtwacht, is er nu zelfs nog meer van hem te zien. Wie was hij en wat weten we van hem?
Bijzonder
Zijn aanwezigheid is bijzonder. Tamboers waren immers geen lid van de schutterij, maar werden bij gelegenheid ingehuurd. Zijn toevoeging is een van de ongewone artistieke vrijheden die Rembrandt zich permitteerde in zijn unieke bijdrage aan het oude en eerbiedwaardige portrettype van het schuttersstuk.
Fantasiekleding
De kunstenaar hulde hem bovendien in zestiende-eeuws aandoende fantasiekleding; een groene baret van dikke stof en een wambuis van glanzende zijde met splitten die een gele voering tonen. Met dit soort accenten tilde Rembrandt het tafereel naar een meer tijdloos plan.
Jacob Jorisz
De trommelaar zelf is wel een bestaand persoon. Hij heette Jacob Jorisz, was in 1591 geboren en moet na 1646 zijn overleden. Jorisz was een eenvoudig man. Ook al door zijn karige jaarinkomen van 40 gulden leek een portret door Rembrandt, die daar al snel zo’n honderd gulden voor rekende, buiten bereik. Maar Jacob Jorisz staat er toch op en prominenter nog dan veel van de schutters. Hij had geluk dat Rembrandt de dramaturgische mogelijkheden van een dreigend roffelende tamboer inzag.
