Elk jaar organiseert het Rijksmuseum een gratis toegankelijke tentoonstelling in de museumtuinen. Voor de elfde editie is de kunstenaar Lee Ufan uitgenodigd. De tuinen vormen het decor van zijn eerste solotentoonstelling in Nederland. Wie is deze bijzondere kunstenaar?
Barst
In 1968 kreeg de carrière van Lee Ufan (1936) een grote impuls. Midden in het museum liet hij een enorm rotsblok op een glazen plaat vallen. Het was zijn eerste werk in de serie Relatum, een serie waaraan hij tot op de dag van vandaag werkt.
Relatum
In zijn werken onderzoekt Lee de interactie tussen kunst, kijkers, ruimten en gebeurtenissen: “Ik combineer natuursteen met industrieel vervaardigde staalplaat. Meer is het niet. Toch schept deze ontmoeting een raadselachtige ervaring.”
Internationaal georiënteerd
Lee werd geboren in een dorp op het platteland van Korea. In 1956 vertrok hij naar Japan, waar hij literatuur en filosofie studeerde. Tegenwoordig werkt hij als beeldend kunstenaar vanuit Parijs en Tokio.
Mono-ha
Hij is een van de grondleggers van Mono-ha (school der dingen), de Japanse avant-gardebeweging die met rotsen, ijzer, plaatstaal, rubber, glas en katoen de relatie tussen voorwerpen en ruimte onderzocht.
Stenen
De natuurstenen die hij gebruikt, worden niet door hem bewerkt. Hij verplaatst ze alleen. Het uitkiezen van de juiste steen is een zeer nauwkeurig proces. “Het is net zo moeilijk om de stenen van een bepaalde regio te begrijpen als het is om de mensen die daar wonen te doorgronden”, schreef Lee in 1988.
Familie
Beeldhouwkunst die teruggaat naar de kern: een stalen buis tegen een grote, zware steen. Een industrieel product versus een natuurproduct. En toch behoren ze volgens Lee tot dezelfde familie: ooit was de wereld een grote steen en uiteindelijk zal alles daar ook weer naar terugkeren. Steen is de ‘moeder’ van staal.
Mysterie
Ontmoeting, leegte, ruimte en tijd: dat zijn de componenten van Lee Ufans sculpturen. Ze komen samen in de stenen die hij gebruikt. “Stenen hebben een eindeloze levensduur. Er gaat een kosmische kracht vanuit. Ze baden in mysterie. In stenen voel ik iets onbekends.”
Ervaren
Lee’s kunstwerken zijn niet bedoeld als op zichzelf staande objecten. De invloed op hun omgeving is veel belangrijker. Door zijn werk in een bepaalde omgeving te plaatsen, verandert Lee niet alleen de ruimte, maar ook de manier waarop je je eigen aanwezigheid daar ervaart.
Sorry
Zelf met stenen zeulen, zoals vroeger, doet Lee niet meer. Hij is inmiddels 88*. Ze verplaatsen doet hij nog wel. Hij biedt ze zijn excuses aan als hij dat doet. Voor Lee zijn stenen levende entiteiten.
Kunst?
Is het kunst, de stenen en staalplaten die Lee neerlegt? Dit mag je zelf bepalen en is een interessante vraag voor Lee. Hem gaat het niet om de relatie tussen de kunstenaar en het werk. Hij wil je alleen anders laten kijken.