10 dingen over Rembrandts Nachtwacht

Aanvankelijk had het schilderij helemaal geen titel. Het Rijkmuseum gebruikt als officiele titel Schutters van wijk II onder leiding van kapitein Frans Banninck Cocq, bekend als de ‘Nachtwacht’. De naam Nachtwacht komt voor het eerst voor in een document uit 1797.

Rembrandt moet vóór december 1640 de opdracht hebben gekregen. Dan overlijdt een van de afgebeelde schutters. In 1642 was het werk klaar. Hij heeft er dus minimaal een jaar over gedaan, maar waarschijnlijk langer.

In 1911 viel een man het schilderij aan met een mes. In 1975 gebeurde dit weer en maakte iemand zelfs twaalf sneden toe in het doek. Daarna spoot in 1990 een man zuur op het schilderij. Door de het snelle optreden van een beveiliger werd gelukkig, net als in 1911, alleen het vernis aangetast.

In 1939 werd het schilderij geëvacueerd en ondergebracht op verschillende plekken in Noord-Holland. In 1942 werd het verplaatst naar de Sint-Pietersberg in Limburg tot het eind van de oorlog.

Het schilderij hing in de grote zaal van de Kloveniersdoelen. In 1715 werd het schilderij verplaatst naar het stadhuis, het huidige Paleis op de Dam.

Het schilderij was te groot voor zijn plek in het stadhuis en is daarom ingekort. Het grootste stuk is van de linkerkant afgesneden. De afgesneden repen zijn nooit teruggevonden.

Dit was in 1898 toen het in het Stedelijk Museum Amsterdam hing voor een Rembrandt-tentoonstelling ter ere van de inhuldiging van koningin Wilhelmina.

De schaduw valt op de jas van luitenant Willem van Ruytenburch, met het wapen van Amsterdam precies tussen de duim en de wijsvinger. Rembrandt beeldt hiermee uit dat de stad in veilige handen is bij de schutters.

Links op het doek vult iemand het wapen. In het midden wordt het wapen afgevuurd en rechts blaast iemand het wapen weer schoon. Hiermee laat Rembrandt de werking van de klover zien.

Operatie Nachtwacht is het grootste onderzoek ooit naar het werk en vindt plaats voor het oog van het publiek in de Nachtwachtzaal. Op basis van het onderzoek wordt bepaald hoe Rembrandts meesterwerk zo goed mogelijk kan worden behouden voor toekomstige generaties.