10 dingen over Rembrandt & Velázquez

De één uit het protestantse Nederland en de ander afkomstig uit het katholieke Spanje. Het Rijksmuseum en het Museo Nacional del Prado brengen ze voor het eerst samen.

In deze eeuw is er veel spanning tussen Nederland en Spanje door de 80-jarige oorlog. Toch bloeit de kunst in beide landen, met als climax de opkomst van de twee van de grootste schilders aller tijden: Rembrandt en Velázquez.

Twee van de grootste kunstenaars aller tijden hebben nooit een schilderij van elkaar gezien. En dat terwijl ze in dezelfde tijd leefden. Rembrandt heeft vermoedelijk zelfs nooit van Velázquez’ bestaan geweten.

Ze gebruikten allebei hetzelfde subtiele contrast tussen licht en donker en bijna identieke kleuren. Maar bovenal blinken beiden uit in een voorbeeldige beheersing van de techniek, in combinatie met het vermogen om die controle vervolgens weer los te laten. Bij zowel Rembrandt als Velázquez is het alsof de geportretteerden elk moment in beweging kunnen komen.

Zowel Velázquez als Rembrandt waren beiden vernieuwers die niet langer voortbouwden op dominante, traditionele, op de oudheid georiënteerde kunst uit Italië, die op dat moment in Europa nog steeds als de norm werd beschouwd.

Op de tentoonstelling is niet alleen werk van Rembrandt en Velázquez te zien, maar ook van andere grote meesters zoals Murillo, Vermeer, Zurbarán, Hals en Ribera.

Van een aantal werken is het extra bijzonder dat ze in het Rijkmuseum hangen tijdens deze tentoonstelling. Zoals Finis Gloriae Mundi van Juan de Valdés Leal (Hospital de la Caridad, Sevilla) en Het Oordeel van Graaf Willem de Goede van Nicolaes van Galen (stadhuis in Hasselt) bijvoorbeeld, deze werken zijn zelden of nooit uitgeleend voor een tentoonstelling.

De thema’s die worden besproken op de tentoonstelling zijn onder meer geloof, rijkdom, macht en liefde. In totaal worden er ruim zestig schilderijen van Spaanse en Nederlandse meesters in paren getoond.

De meeste bruiklenen, 14 in totaal, komen uit het Museo Nacional del Prado in Madrid. Er hangen 17 werken uit de Rijksmuseum-collectie op de tentoonstelling.

De unieke samenwerking tussen Het Rijksmuseum en het Museo Nacional del Prado wordt onderstreept door de komst van de Nederlandse en de Spaanse koning naar de opening van de tentoonstelling.