10 dingen over Signaal 1 en 2 van Carel Visser

Uit de serie 10 dingen over...

Kunstenaar Carel Visser maakt in 1964 twee grote, abstracte beelden: Signaal 1 en 2. Jarenlang staan ze als moderne tempelwachters voor de ingang van het kantoorgebouw van de Postcheque- en Girodienst van PTT in Den Haag. Tot ze op een dag spoorloos verdwijnen. Hoe zijn deze beelden in de tuinen van het Rijksmuseum beland?

CAREL VISSER

Met zijn uitgesproken, minimalistische signatuur is Carel Visser (1928 - 2015) een van de belangrijkste Nederlandse beeldhouwers van de twintigste eeuw. Zijn werk Acht gestapelde balken is al jarenlang in het Rijksmuseum te zien.

IJZERVRETER

Carel Visser vindt inspiratie bij bestaande structuren in de natuur. Zo heeft Acht gestapelde balken wel wat weg van wervels in een ruggengraat. De balken zijn gemaakt van gelaste platen ijzer, een van Vissers favoriete materialen. Ze zijn gestapeld in een onmogelijk evenwicht.

SIGNAAL

Begin jaren 60 maakt Carel Visser in opdracht van de PTT (de voorloper van KPN en PostNL) twee abstracte beelden: Signaal 1 en 2. Een compositie van rechthoekige vlakken en volumes van respectievelijk zes en vier meter hoog op betonnen sokkels. Het ene beeld 180 graden gedraaid ten opzichte van het ander.

KWIJT

Jarenlang staan de beelden voor de ingang van het kantoorgebouw in Den Haag. Als het gebouw gesloopt wordt verdwijnen de beelden. Ruim vijftien jaar later vindt conservator Ludo van Halem de beelden gehavend terug op de werf van een hijs- en transportbedrijf.

STAAL

Carel Visser houdt van metaal. Lassen leert hij in het bedrijf van zijn vader. Maar deze beelden zijn te groot om zelf te doen. Bij een constructiebedrijf wordt de stalen kern met lood bekleed. Dat laat los door weer en wind. Later worden de beelden geschilderd maar ook dat bladdert af.

RESTAURATIE

Voor de metaalrestauratoren Joosje van Bennekom en Sara Creange is het een uitdaging om de beelden in originele staat terug te brengen. Na veel onderzoek worden ze gezandstraald, verduurzaamd en wordt het lood erop gelijmd.

SCHAAL

Met behulp van 3D geprinte schaalmodellen wordt bepaald hoe Signaal 1 en 2 in de museumtuinen worden geplaatst. Ook Carel Visser maakte begin jaren 60 zulke modellen. Hij werkte van klein naar groot. Zo kreeg hij grip op schaal, volume en ruimte.

SOKKELS

De oorspronkelijke sokkels van de beelden bestaan niet meer, daarom zijn nieuwe sokkels gemaakt op basis van de oorspronkelijke werktekeningen en historische foto’s. De sokkels zijn van beton en gestort in een klassieke bekisting om zo dicht mogelijk bij het origineel uit 1964 te komen.

2000 KILO

Omdat ze zo groot zijn worden ze op een dieplader naar het Rijksmuseum gebracht. Anders kunnen ze niet onder de bovenleiding van de tram door. Een kraan zet de beelden van bijna 2000 kilo per stuk precies zo neer als in 1964 voor het kantoorgebouw in Den Haag.

DE STIJL

Signaal 1 en 2 zijn schatplichtig aan de beeldtaal van De Stijl: geometrische vormen volumes, rechte lijnen en haakse hoeken en een minimalistische esthetiek. Een nieuwe generatie kunstenaars, ontwerpers en architecten gebruikt deze beeldtaal in de jaren ‘50 en ‘60 in de wederopbouw na de oorlog. De beelden zijn een monumentale samenvatting van deze ontwikkeling.

10 x katten in het Rijksmuseum

Speciaal voor de kattenliefhebber

De heks De heks

Top 10 Halloween in het Rijksmuseum

Griezelen en gruwelen in Rijksstudio

Het lot van een kerstboom Het lot van een kerstboom

10 x Kerst

Van het lot van de kerstboom tot de kerstwieg

Eendracht en Vrede Eendracht en Vrede

10 x Queering the Rijksmuseum

Queer verhalen in de collectie

Stilleven met kalkoenpastei Stilleven met kalkoenpastei

10 werken met een relatie tot slavernij

Rijksmuseum & Slavernij

10 dingen over portretten

Welke verhalen vertellen de geportretteerden?

Salomé met het hoofd van Johannes de Doper Salomé met het hoofd van Johannes de Doper

10 bijzondere vrouwen

Van Schilderessen, Historische Vrouwen tot Heldinnen

10 dingen over Catharina van Hemessen

Wie was Catharina van Hemessen en waarmee had zij internationaal succes?

10 dingen over het Meissenporselein van de familie Oppenheimer

Een breekbaar verleden

Fragment van het ‘Reuzen-Cyclorama’ Fragment van het ‘Reuzen-Cyclorama’

10 dingen over XXL Papier

Groot, groter, grootst!

Paulus geneest de man die niet kon lopen Paulus geneest de man die niet kon lopen

10 x fysieke en mentale diversiteit in beeld

Een impressie van fysieke en mentale diversiteit in de collectie van het Rijksmuseum

10 dingen over Herman Doomer

De belangrijkste Amsterdamse meubelmaker in de eerste helft van de 17de eeuw

10 dingen over Richard Long

Ensemble van vier zilveren, deels vergulde zoutvaten gemaakt door de beroemde zeventiende-eeuwse Amsterdamse zilversmid Johannes Lutma Ensemble van vier zilveren, deels vergulde zoutvaten gemaakt door de beroemde zeventiende-eeuwse Amsterdamse zilversmid Johannes Lutma

10 dingen over de zoutvaten van de beroemde zilversmid Johannes Lutma

De avondschool De avondschool

10 dingen over lichtjes in het Rijksmuseum

Meisje in witte kimono Meisje in witte kimono

Breitners schildersmodellen Geesje en Anna

Maar wie waren deze meisjes eigenlijk?

10 dingen over Lee Ufan

Paar muilen Paar muilen

10 dingen Point of View

De collectie bekeken vanuit een genderperspectief

10 dingen over Signaal 1 en 2 van Carel Visser

Een van de belangrijkste Nederlandse beeldhouwers van de twintigste eeuw

De Surinaamse insecten van Maria Sibylla Merian

Beroemd om haar gedetailleerde illustraties van insecten en planten