10 dingen over De Oranjes

Willem van Oranje wordt gezien als de ‘vader des vaderlands’. In de Nieuwe Kerk te Delft kreeg hij een eervolle laatste rustplaats: een praalgraf waar voorheen het hoofdaltaar stond. Het slapend hondje aan het voeteneind staat waarschijnlijk als symbool voor zijn trouw aan land.

Prins Maurits oogstte bewondering als veldheer en militair strateeg. Zo kwam hij bijvoorbeeld als winnaar uit de Slag bij Nieuwpoort (1600). Op dit schilderij zie je deze veldslag tegen het Spaanse leger. Maurits zie je links op een springend paard.

Frederik Hendrik had een ongekende allure uitgestraald. Deze wapenrok werd in zijn rouwstoet meegevoerd om zijn status en waardigheid te tonen. Vier herauten droegen zo’n rok, een vijfde werd op een stok omhooggehouden.

Na de dood van Frederik Henrik werd de Oranjedynastie bedreigd door staatsgezinden. Zijn weduwe Amalia van Solms liet een kabinet versierd met oranjeboompjes en engeltjes met sinaasappels maken, waarmee ze wilde zeggen: Oranje zal overwinnen.

Willem III werd naast stadhouder ook koning van Engeland, Schotland en Ierland. De protestanten aldaar waren zeer over hem te spreken; de katholieken niet. In dit borstbeeld is zijn koninklijke status vereeuwigd: met kroon en de initialen WR, William Rex.

‘Zoo lang als Zon en maan Zal Staan; Zal Nooijt de Oranje kleur vergaan’, staat op dit bord. Het gaat over stadhouder Willem V en zijn vrouw Wilhelmina van Pruisen die door de patriotten en Fransen werden verjagen. Vervolgens werd in 1795 de Bataafse Republiek uitgeroepen.

Koning Willem II was volgens veel tijdgenoten een held. In 1815, toen hij nog de kroonprins van Oranje was, raakte hij aan zijn schouder gewond bij de Slag bij Waterloo. Dit was een van zijn veldbedden.

Koning Willem III werd door velen bekritiseerd. Sicco Roorda van Eysinga schreef in 1897 een satirisch pamflet waarin een ‘koning Gorilla’ zijn macht misbruikt, exhibitionistisch leeft en zijn vrouw bedreigt en mishandelt.

Een portret van een gewoon klein meisje? Zeker niet! Dit is de 5-jarige Wilhelmina van Oranje-Nassau. Als dochter van Willem III moest zij de liefde voor de Oranjes terugwinnen. En met groot succes!

Niet elke koninklijke inhuldiging werd door iedereen bejubeld. Met de leus ‘geen woning geen kroning’ verstoorden krakers de inhuldiging van Beatrix in 1980. De grootschalige rellen waren tegen de woningnood en de heersende orde.