10 dingen over Marten & Oopjen

Beide figuren zijn even groot geschilderd, maar door de kleinere tegels lijkt Marten groter en heeft hij meer statuur. Ook zijn uitgestrekte hand met handschoen is een symbool van autoriteit over zijn vrouw.

Dat twee (Amsterdamse) burgers zich met zo’n allure en ten voeten uit (volledig van top tot teen) lieten afbeelden was uiterst zeldzaam. Dit was voorbehouden aan vorsten en adel.

Oopjen heeft opvallend klein geschilderde voeten. Dit was destijds een vrouwelijk schoonheidsideaal. Marten laat met de rozet op zijn schoenen zien dat hij goed op de hoogte was van de laatste mode.

Lang werd gedacht dat het koppel Oopjens tweede man Maerten Daey en zijn eerste vrouw Machteld voorstelden. Pas in 1956 werd de ware identiteit van Marten en Oopjen ontdekt.

Uit alle verhalen komt Martens vader Jan Soolmans naar voren als een zeer onaangename man. Meer dan tachtig keer moest hij zich voor zijn goddeloze gedrag verantwoorden voor de kerkenraad.

De schilderijen werden begin 2016 gezamenlijk door Nederland en Frankrijk aangekocht. Ze zijn nu afwisselend in het Louvre en het Rijksmuseum te zien en altijd samen.

Met haar rechtervoet iets uitstekend onder haar jurk lijkt Oopjen in de richting van haar man te bewegen. Het is – net als de handschoen – een subtiele hint dat de portretten bij elkaar horen.

Nu is een beetje bruin de mode, in de 17de eeuw was een bleke huid in. De opgeplakte schoonheidsvlekken van textiel (mouches) benadrukken dit. Ook beschermen de waaier en sluier de bleke huid.

De röntgenscans van de restauratie onthulde deuren achter Martens en Oopjens portretten. Ook is te zien dat Martens handschoen oorspronkelijk groter was en de ketting van Oopjen eigenlijk langer.

De schilderijen mogen dan tientallen miljoenen euro's kosten, ze hingen 'gewoon' bij de vorige eigenaar naast het bed. Baron De Rothschild had ze namelijk in de slaapkamer van zijn Parijse woning hangen!