Model of a Marker Waterschip

anonymous, 1800 - 1858

Constructiemodel van de romp van een Marker waterschip, op standaard. Delen van dek en huid zijn weggelaten om de constructie te kunnen bestuderen. Het is een gladboordige spitsgatter met hoge verticale steven, en rechte vallende achtersteven. Breed roer met houten helmhout. Er is één dek met een dekopbouw, die de kajuit en bun overdekt: deze opbouw is overnaads gebouwd en van de gekromde vorm die zo kenmerkend is voor schepen van dit type, en heeft een kleine opening voor een schoorsteen. Voor tegen deze opbouw zit een braadspil; verder een braadspil in de boeg, één in het achterschip en nog drie kleine braadspillen op het achterdek. De zeeg loopt naar voren scherp op. De rompvorm is rond met een kiel, en de huid is geperforeerd voor de bun. Op het achterdek een overloop voor de grootschoot, en op het voordek het mastgat; het model heeft vier puttingijzers aan iedere zijde.

  • Artwork typeship model, demonstration model
  • Object numberNG-MC-514
  • Dimensionsmodel: height 47.7 cm x length 141.5 cm x width 46.5 cm, packaging capsule: height 50.5 cm x width 147 cm x depth 51 cm
  • Physical characteristicswood and brass

anonymous

Model of a Marker Waterschip

Netherlands, 1800 - 1858

Provenance

...; transferred from the Ministerie van Marine (Department of the Navy), The Hague, to the museum, 1883

Object number: NG-MC-514

Entry

Wooden frame model of the hull of a single-masted vessel, mounted on a stand.

The deck and planking are partly left open in order to reveal the construction. It is a carvel-built double-ender with a high vertical stem and a straight, falling sternpost. At the stern a broad rudder with a wooden hand tiller is indicated. The model has one deck and a clinker-built deckhouse, which covers a cabin and the well. The deckhouse has the longitudinally curved shape typical for ships of this type, and has a small hole in the roof for a chimney. Forward, against the deckhouse, a fitted windlass is specified; another one is positioned in the bow, as well as one in the stern and three small ones on the afterdeck. The sheer rises steeply towards the bow. The hull is round with a prominent keel and part of the planking is pierced for the well. The afterdeck has a deck horse for the main sheet and the foredeck has a mast hole. The model has four chains on either side.

The ‘Marker waterschip’ was originally a fishing vessel with a well or fish box in which the catch was kept alive. The hull is much like that of the botter, but without leeboards. It fished with trawl nets and could sail very fastly. From the late seventeenth century onwards these ‘waterschepen’ were mostly used to tow ships in camels over the shallow Pampus.

Literature

P. le Comte, Afbeeldingen van schepen en vaartuigen in verschillende bewegingen, Amsterdam 1831, pl. 35; J.M. Obreen, Catalogus der verzameling modellen van het Departement van Marine, The Hague 1858, no. 514; E.W. Petrejus, Oude zeilschepen en hun modellen, Bussum 1971, pp. 116-20; A.J. Hoving, ‘Ship Camels and Waterships’, Model Shipwright 76 (1991), pp. 32-36; R. Daalder and E. Spits, Schepen van de Gouden Eeuw, Zutphen 2005, pp. 43-50

Citation

J. van der Vliet, 2016, 'anonymous, Model of a Marker Waterschip, Netherlands, 1800 - 1858', in J. van der Vliet and A. Lemmers (eds.), Navy Models in the Rijksmuseum, online coll. cat. Amsterdam: https://data.rijksmuseum.nl/20053783

(accessed 9 December 2025 16:15:55).